رویای بازگشت به رویای عثمانی اردوغان چیست؟ / خطرات رویای عثمانی برای ایران

به گزارش تلنگر؛ در پایان ماه آگوست میلادی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه سال جدید اسلامی ( به تعبیر ترک ها) را با جشنی شاهانه آغاز کرد. او پس از تبدیل بنای تاریخی ایاصوفیه به مسجد یکی دیگر از کلیسای بیزانسی سابق، کلیسای Chora ساخته شده در قرن چهارم که یکی از قدیمی ترین سازه های بیزانسی استانبول است را تغییر کاربری داد.

درست یک روز پس از این اتفاق او بزرگترین مخزن گاز طبیعی در دریای سیاه را اعلام کرد. این اکتشاف به دنبال کشف های متعدد دیگری از میادین گاز طبیعی شرق مدیترانه بود.

هر دوی این مناطق مناطق مورد مناقشه بین کشورهای دارای مرز با این دریا هستند. در اواخر همان هفته او از هیئتی از حماس به آنکارا استقبال کرد و در آنجا حمایت خود را از فلسطینی ها در پی اعلام اخیر توافق بین اسرائیل و امارات اعلام کرد.

همه این حرکت ها دیدگاه اردوغان از قدرت اسلام گرایان را به جهان نشان می دهد. دفاع از اسلام در داخل با تامین منابع طبیعی و تحمیل قدرت ترکیه در خارج از کشور همراه است. همچنین با سرکوب داخلی همراه است.

جشن سال نو اسلامی اردوغان باعث شد که او کنترل خود را بر آزادی رسانه‌های اجتماعی بیشتر کند و در نظر داشت تصویر ترکیه را از آنچه که اکنون به صورت مضحک به عنوان کنوانسیون استانبول 2011 شناخته می‌شود را تغییر دهد.

در مورد تلاش های اردوغان برای “احیای” امپراتوری عثمانی یا خود را سلطان قلمداد کردن مطرح نیست بلکه افقی است که او در نظر گرفته است.

برای درک برنامه و افق سیاسی اردوغان، باید مشخص کنیم که سلطان جدید عثمانی جناب آقای اردوغان در تلاش است تا چه کسی باشد. تفکرات او به  نهمین سلطان امپراتوری با نام سلیم اول نزدیک است و گویا او مدینه فازله اردوغان است.

رابطه اردوغان با امپراتوری عثمانی و تمایل او به احیای نمادهای آن، نگرانی‌هایی جدی برای جهان به همراه دارد، چرا که این حرکت‌ها فراتر از یک نگاه تاریخی به گذشته است و پیامدهای سیاسی و اجتماعی زیادی به همراه دارد.

پیامدهای رویای عثمانی اردوغان

در اینجا چند دلیل اصلی که چرا این موضوع باید نگران‌کننده باشد آورده شده است:

1. احیای سیاست‌های اسلام‌گرایانه و تهدید به جنگ‌های منطقه‌ای

   اردوغان با تحکیم قدرت اسلام‌گرایانه در ترکیه و گسترش آن در سطح بین‌المللی خود را وارث سیاسی و فرهنگی امپراتوری عثمانی می‌نامد. این در حالی است که امپراتوری عثمانی خود از نظر تاریخی با جنگ‌های متعددی در خاورمیانه و شمال آفریقا روبه‌رو بود که بسیاری از آن‌ها به سرکوب و نابودی اقلیت‌ها و رقابت‌های منطقه‌ای منجر شد. اردوغان در تلاش است تا همان سیاست‌های سلطنت عثمانی را در دنیای معاصر پیاده کند، که ممکن است به شدت به بی‌ثباتی منطقه‌ای و جهانی دامن بزند. او همچنین علاقه زیادی به نقشه عثمانی و کشور گشایی دارد.

2. قدرت‌نمایی ترکیه و رقابت با کشورهای دیگر

   همانطور که سلیم اول با تسخیر کشورها در 1517 قدرت عثمانی را گسترش داد، اردوغان نیز در تلاش است که ترکیه را به یک قدرت منطقه‌ای و جهانی تبدیل کند. این امر می‌تواند موجب رقابت شدید با کشورهای دیگر مانند عربستان سعودی و ایران برای رهبری جهان اسلام شود و تنش‌ها و بحران‌های جدیدی در منطقه ایجاد کند. اردوغان با این ایدئولوژی، سیاست‌هایی را در کشورهای مختلف مانند لیبی، سوریه و یمن پیش می‌برد که موجب تشدید درگیری‌ها و نفوذ بیشتر ترکیه در مناطق حساس است.

3. سرکوب داخلی و محدود کردن آزادی‌ها

   در داخل ترکیه، اردوغان به تدریج کنترل‌های خود را افزایش داده است، از جمله سرکوب مخالفان سیاسی، محدود کردن آزادی رسانه‌ها و اینترنت و تضعیف حقوق بشر.

   سیاست‌های او که به طور مشخص بر اساس اسلام‌گرایی و میراث عثمانی استوار است تهدیدی برای حقوق اقلیت‌ها، روشنفکران، زنان و سایر گروه‌های مخالف به شمار می‌رود. به‌ویژه در سیاست‌های اجتماعی مانند خروج از کنوانسیون استانبول که برای محافظت از حقوق زنان در برابر خشونت خانگی بود به‌وضوح نشان می‌دهد که اردوغان قصد دارد به تغییرات اجتماعی سکولار در ترکیه پایان دهد.

4. پیرایه‌های نمادین و تبلیغاتی

   اردوغان با استفاده از نمادهای سلطنت عثمانی از جمله نام‌گذاری پل‌ها و دیگر بناهای عمومی به نام سلیم اول عملاً از تاریخ عثمانی برای تقویت مشروعیت خود استفاده می‌کند. این نمادگرایی نه تنها در داخل ترکیه بلکه در سطح جهانی تأثیرگذار است. او خود را همچون یک “سلطان” می‌بیند و در تلاش است تا از این نمادها برای بازتعریف هویت ملی و مذهبی ترکیه استفاده کند.

5. خطری برای نظم جهانی و دموکراسی‌ها

   بازگشت به گذشته و تلاش برای احیای امپراتوری عثمانی به عنوان یک مدل حکومتی می‌تواند باعث افزایش تنش‌ها میان کشورهای غربی و ترکیه شود. اردوغان در حال ایجاد یک ترکیه با یک دکترین کاملاً متفاوت از جمهوری‌خواهی سکولار کمال آتاتورک است. او به دنبال ایجاد یک هویت اسلامی و ملی است که نه تنها به تضعیف دموکراسی در ترکیه منجر می‌شود، بلکه می‌تواند برای کشورهایی که به اصول دموکراتیک پایبند هستند، تهدیدی جدی به‌شمار آید.

در نهایت تلاش های اردوغان برای استفاده از نمادهای این امپراتوری برای پیشبرد اهداف سیاسی خود، نه تنها بر ترکیه بلکه بر خاورمیانه و حتی جهان تأثیر خواهد گذاشت. این نگرانی‌ها از آنجاست که اردوغان در تلاش است تا با ایجاد یک تصویر نوین از قدرت اسلامی و عثمانی، تأثیرگذاری بیشتری در سطح جهانی داشته باشد که می‌تواند موجب بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی در مناطق مختلف شود.

انتهای مطلب