زندگینامه ناصر حجازی پیشکسوت فوتبال استقلال

به گزارش تلنگر؛ ناصر حجازی (زاده ۲۳ آذر ۱۳۲۸ در تهران – درگذشته ۲ خرداد ۱۳۹۰در تهران) دروازه‌بان نامدار تیم ملی و مربی مشهور فوتبال اهل ایران بود. حجازی بهترین دروازه بان تاریخ ایران و دروازه‌بان اول تیم ملی فوتبال ایران در دهه ۱۳۵۰ بود و ۲ قهرمانی در جام ملت‌های آسیا، ۱ قهرمانی در بازی‌های آسیایی و شرکت در المپیک و جام جهانی فوتبال را در کارنامه دارد. او هم‌چنین به هم‌راه تیم تاج قهرمانی در جام تخت جمشید و جام باشگاه‌های آسیا را تجربه کرده‌است.

زندگی شخصی

ناصر حجازی در تهران به دنیا آمد او همراه پدر و مادر و ۴ خواهر و یک برادر در تهران زندگی می‌کرد. پدرش متولد محله لاله تبریز بود و در تهران آژانس املاک داشت و مادرش متولد ابهر بود. وی دوره دبستان را در دبستان هخامنش و دوره دبیرستان را در دبیرستان‌های ابومسلم، سعادت، سینا، سهند و شرق طی کرد. وی در تیم فوتبال دبیرستان ابومسلم در پست گوش راست و دروازه‌بانی بازی می‌کرد. همچنین در تیم بسکتبال این دبیرستان حضور مستمر داشت. دبیرستان ابومسلم در خیابان ابوسعید در نزدیکی میدان منیریه تهران، حوالی منزل سابق وی واقع شده بود. در سال ۱۳۵۰ وارد مدرسه عالی ترجمه شد و در سال ۱۳۵۶ لیسانس خود را دریافت کرد. در دوره مربیگری تیم ماشین‌سازی تبریز منطقه لاله تبریز (زادگاه پدرش) پاتوق تفریحی ناصر حجازی بود.

خود حجازی گرایشش به فوتبال را این گونه تعریف می‌کند:

من فوتبال را فقط به صورت تفریحی دنبال می‌کردم و رشته اصلی من بسکتبال بود و حتی برای تیم جوانان بسکتبال ایران هم انتخاب شدم و ماجرا از اینجا شروع شد که روزی با دوستان به تماشای بازی آموزشگاهی که تیم مدرسه ما هم در آن شرکت داشت رفتیم.

در همان روز دروازه‌بان تیم مدرسه ما آسیب دید مربی تیم مرا صدا زد و گفت ناصر بیا درون دروازه بایست من هم گفتم آقا اصلاً من نمی‌توانم من فقط گاهی فوتبال بازی می‌کنم اون هم هافبک تیم نه دروازه‌بانی!! مربی دست بردار نبود و می‌گفت تو قد بلند داری و بسکتبالیست هم بودی حتماً می‌توانی چند توپ هوایی رو بگیری. خلاصه با اصرار مربی و با ترس و لرز و دلهره رفتم درون دروازه. آن روز برای من یک روز بیاد ماندنی و خاطره‌انگیز است. خودم هم باورم نمی‌شد که چرا با وجود آن‌که برای اولین بار درون دروازه ایستاده بودم اینقدر خوب توپ می‌گرفتم. بازی که تمام شد همه تماشاگرانی که برای دیدن مسابقه آماده بودن تشویقم کردند.

همسر حجازی بهناز شفیعی نام دارد و حجازی از او دارای دو فرزند به نام‌های آتوسا و آتیلا است که هردو فوتبالیست بوده‌اند. آتیلا چند سال در تیم استقلال تهران بازی می‌کرد و آتوسا هم اولین کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران بود. داماد او (همسر آتوسا) سعید رمضانی هم بازیکن حرفه‌ای فوتبال است و فرزند آن‌ها نیز امیرارسلان نام دارد.

تیم فوتبال نادر در دسته دوم باشگاه‌های تهران اولین باشگاه حجازی بود و از همان تیم به تیم ملی جوانان و تیم ملی بزرگسالان رسید. در سال ۱۳۴۸ به تاج پیوست و در همان سال اول، قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا و جام تخت جمشید را با این تیم به دست آورد. وی تا پایان دوران بازیکنی خود به‌جز ۵سال از ۹ دی‌ماه ۱۳۵۴ تا ۱۷ دی‌ماه ۱۳۵۹، دروازه‌بان تاج٫استقلال تهران بود و با این تیم چندین دوره قهرمانی در لیگ کشور، جام باشگاه‌های تهران، جام حذفی ایران و جام باشگاه‌های آسیا را جشن گرفت. وی از ۹ دی‌ماه ۱۳۵۴ برای تیم شهباز بازی کرد. مدت کوتاهی پس از جام جهانی ۱۹۷۸ با تیم منچستر یونایتد تمرین می‌کرد ولی عدم صدور کارت «آی.تی. سی»، به دلیل نبود فدراسیون فوتبال منسجم در ایران، مانع از حضور حجازی در لیگ انگلیس شد و وی به ایران برگشت. ناصر حجازی در ۱۷ دی‌ماه ۱۳۵۹، در سالروز مرگ غلامرضا تختی، در بازی دوستانه مابین شهباز و پرسپولیس، به عنوان یار کمکی در خط حمله پرسپولیس بازی کرد و با زدن یک گل در برد ۶–۳ آن‌ها نقش داشت.

او در ۱۷ مرداد ۱۳۵۶ در بازی تیم‌های شهباز و بانک ملی جای خود را درون دروازه شهباز به ناصر وثوق داد. ایرج سلیمانی سرمربی تیم در پانزده دقیقه مانده به پایان بازی حجازی را به جای علی مناجاتی وارد زمین کرد و در خط حمله بازی داد. شهباز این بازی را دو بر صفر برد.

حجازی در پایان دوران بازیکنی خود به بنگلادش رفته و پس از مدت کوتاهی دروازه‌بانی در تیم محمدان، سرمربی این تیم شد و در سال ۱۳۶۹ بازی خداحافظی خود را در همین تیم انجام داد.

بازی های ملی

ناصر حجازی در مقابل بازیکن استرالیایی در بهار ۱۳۵۶، مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۸ با سرمربی‌گری رایکوف در تیم ملی، او عزیز اصلی و فرامرز ظلی را کنار گذاشت و ناصر حجازی را برگزید. در مرداد ۱۳۴۸، تیم ملی برای بازی‌های دوستانه راهی شوروی شد و پنج مسابقه انجام داد. در چهار دیدار اول حجازی دروازه‌بان تیم بود که اولین تجربه ملی وی محسوب می‌شد.

در برابر تیم ایوانوا چهار گل خورد، در برابر مینسک دو و در مقابل ویلنوسک و کالنین هم سه بار دروازه اش گشوده شد، دوازده گل خورده در چهار مسابقه باعث شد تا در بازی پنجم جای خود را به رضا قفل‌ساز بدهد. پس از آن حجازی اولین بازی ملی رسمی خود را در سن ۱۹ سالگی در ۲۲ شهریور ۱۳۴۸ در آنکارا در مقابل تیم ملی پاکستان در جام اکو انجام داد که با نتیجه ۴ بر ۲ به نفع ایران پایان یافت.

در بازی دوم او در مقابل تیم ملی ترکیه چهار گل در نیمه اول دریافت کرد. عملکرد تیم پس از این مسابقات مورد انتقاد قرار گرفت تا جایی که کیهان ورزشی نوشت: «مربی خارجی اگر ارسطو هم باشد هرگز نمی‌تواند ما را بشناسد… باید تیم فاتح آسیا حفظ می‌شد و باید فرزامی و یاوری و ظلی و طالبی را می‌آوردند نه این چند بچهٔ بی‌تجربه را». قبل از صعود ایران به جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین به بازیکنان قول اعطای خانه در شهرک غرب تهران و پاداش داده شده بود، پس از صعود، فدراسیون فوتبال زیر بار وعده داده شده نرفت.

حجازی در آستانه سوار شدن بازیکنان به هواپیما برای سفر به آرژانتین درخواست اجرای وعده‌ها را کرد و گفت که پا به هواپیما نخواهد گذاشت، در واپسین لحظات پاکت پولی تهیه شد و تحویل حجازی شد و او پاکت را تحویل همسرش داد. حجازی بعداً گفت: «تا پول نگرفتم سوار هواپیما نشدم. اما چرا؟ تا آخرین لحظه فکر نمی‌کردم که فدراسیون فوتبال در حقم کم لطفی کند

اصرار می‌کردم اگر نتوانم پول تهیه کنم همسرم به جرم کشیدن چک بی محل دستگیر می‌شود… پای پله هواپیما به مهاجرانی گفتم تا اینجا روی قول شما حساب می‌کردم. اما حالا اگر قرار است همسرم به زندان بیفتد به آرژانتین نمی‌آیم. در تهران می‌مانم…» آخرین بازی او هم در سال ۱۳۵۹ و در بازی ایران- کویت انجام گرفت.

ناصر حجازی در دهه ۱۳۵۰ دروازه‌بان اصلی تیم ملی ایران بود و با این تیم دو بار قهرمان جام ملت‌های آسیا (۱۹۷۲ و ۱۹۷۶) و یک بار قهرمان بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران شد و در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین هم شرکت کرد و عملکرد خوبی در جام جهانی داشته و با وجود اینکه ایران در مرحله گروهی ۸گل دریافت کرد اما چهار گل را از از روی نقطه پنالتی دریافت کرد و پس از آن مورد توجه تیم منچستر یونایتد قرار گرفت و مدتی با این تیم تمرین کرد در پی اعلام فدراسیون فوتبال ایران و اینکه به او اجازه داده نشده که به این تیم بپیوندد از طرف باشگاه منچستر یک هفته به او فرصت داده شد تا رضایت نامه دریافت کند اما به دلایلی نتوانست در فرصت مذکور رضایتنامه گرفته و پس از پایان این مدت و به‌دلیل تأخیر صورت گرفته منچستر با دروازه‌بان دیگری قرار داد امضا کرد و ناصر خان حجازی بزرگترین فرصت زندگی اش را از دست داد او همچنین سهمیه حضور در المپیک ۱۹۷۶ مونترآل و مقام سومی جام ملت‌های آسیا ۱۹۸۰ را هم به‌دست‌آورد.

دوران مربی‌گری

اولین دوره مربیگری ناصر حجازی به سال ۱۳۶۱ که به عنوان بازیکن مربی فعالیت می‌کرد و استقلال را نایب قهرمان ان سال کرد و پرسپولیس علی پروین را شکست داد و اولین تجربه مربیگری خارجی حجازی در محمدان بنگلادش بود، نقطه اوج این باشگاه در سال ۱۳۶۷ با پیروزی بر پرسپولیس و صعود به یک‌چهارم نهایی جام باشگاه‌های آسیا رقم خورد. حجازی در مورد آن مسابقه می‌گوید: «رئیس باشگاه گفت می‌خواهم بیایم رختکن بگویم کمتر گل بخورید آبرویمان نرود! گفتم می‌خواهی بیایی روحیه بچه‌ها را تضعیف کنی؟ لازم نکرده! خودم به رختکن رفتم و گفتم بچه‌ها من پرسپولیس را می‌شناسم اصلاً تیم نیست! خلاصه به داخل زمین رفتیم.

در نیمه اول با گل کرمانی از ما جلو افتادند. در بین دو نیمه حسابی به بچه‌ها توپیدم. چشمتان روز بد نبیند با گل بیژن طاهری بازی را مساوی کردیم. بعد از آن گل خیلی فشار آوردیم چون برای صعود نیاز به برد داشتیم. بازی طوری شده بود که فنونی‌زاده کاپیتان پرسپولیس می‌گفت بچه‌ها بزنید زیرش ۱–۱ هم می‌ریم بالا! در دقیقه ۸۸ سانتری شد و مهاجم خارجی و سرعتی ما توپ را از زیر دستان سلطانی وارد دروازه کرد ۲–۱ بردیم! این برد در تاریخ محمدان بنگلادش بی‌سابقه بود. بعد از بازی جشنی گرفتند که باورنکردنی بود. تمام مردم شهر بیرون آمده بودند. در جشن شهردار و وزیر امور خارجه هم حضور داشتند.» او هر وقت از روزهای حضور در هند و بنگلادش حرف می‌زد بغض می‌کرد و همیشه می‌گفت: هیچ‌کسی نمی‌تواند یک ساعت آن زندگی را تحمل کند. او در مصاحبه‌ای گفته بود: «روزهای اولی که در هند و سپس بنگلادش بودم فقط می‌توانستم روزی یک وعده شکمم را سیر کنم آن‌هم نه با غذای خوب و مقوی بلکه با نان یا موز که ارزان بود. این سختی‌ها را به جان خریدم تا از اصولم برنگردم، تا جلوی کسی تعظیم نکنم، تا دست کسی را نبوسم، تا مردانگی‌ام را به حراج نگذارم، تا خداوند را ناراحت نکنم که آدم با شرافت و با عزتی باشم.»

او در دوران سرمربیگری موفق شد استقلال را به مقام نایب قهرمانی در لیگ تهران و باشگاه‌های آسیا و قهرمانی در لیگ آزادگان برساند. در تیم‌های سپاهان اصفهان، ذوب آهن اصفهان، استقلال رشت، ماشین‌سازی تبریز، استقلال اهواز، ابومسلم خراسان، نساجی قائمشهر نیز به مربیگری پرداخت که موفقیت چندانی نصیب وی نشد، هر چند تیم ماشین‌سازی در فصل ۷۴–۷۵ بازی‌های خوبی در لیگ ایران ارائه کرد و به همین خاطر بحث‌هایی در مورد انتخاب حجازی به عنوان سرمربی تیم ملی در مطبوعات مطرح شد. از قول پسر وی نقل شده که در همین دوره که مصطفوی رئیس فدراسیون فوتبال بود، قرار بود حجازی به عنوان مربی تیم ملی انتخاب شود، اما در نهایت نام مایلی کهن به عنوان مربی تیم ملی اعلام شد.

در سال ۱۳۸۶ پس از انتخاب مجدد علی فتح‌الله‌زاده به سمت مدیرعاملی، مجدداً سرمربی باشگاه استقلال تهران گردید که در هفته چهاردهم فیروز کریمی جایگزین او شد.

وی در زمان مربی‌گری اش بازیکنان بزرگی همچون علی دایی، رحمان رضایی، علی رضا اکبرپور و علی اکبر استاداسدی را به فوتبال ایران معرفی کرد.

درگذشت

ناصر حجازی در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ در حین تماشای دیدار تیم فوتبال استقلال مقابل پاس همدان در روز آخر لیگ برتر به‌دلیل وخامت حالش به کما رفت و در حالی که از بیماری سرطان ریه رنج می‌برد، در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۹۰، ساعت ۱۰:۵۵ صبح، در بیمارستان کسری در تهران درگذشت.
ناصر حجازی در طول ۱۸ ماه بیماری هیچ گونه کمک را قبول نکرد.

مراسم تشیع

مراسم تشییع جنازه ناصر حجازی ابتدا قرار بود در سه‌شنبه ۳ خرداد ۱۳۹۰ برگزار شود که با درخواست‌های اهالی ورزش و فوتبال و هواداران او به دلیل اینکه عدهٔ بیشتری بتوانند در این مراسم شرکت کنند به چهارشنبه ۴ خرداد موکول شد. همچنین قرار بر این بود که ناصر حجازی در ورزشگاه شیرودی تشییع شود که با مخالفت شورای تأمین روبرو شد و مراسم تشییع به ورزشگاه آزادی انتقال یافت.

واکنش‌ها و پیام‌های تسلیت

عدهٔ زیادی از شخصیت‌های ورزشی، سیاسی، و هنری به مناسبت در گذشت او پیام تسلیت فرستادند.

سپ بلاتر در نشست ژوئن ۲۰۱۱ کنگره فیفا نام کسانی را برد که در سال گذشته از خانواده فوتبال درگذشته‌اند و در این میان نام ناصر حجازی هم از ایران مطرح شد و بلاتر با صحبت دربارهٔ ناصر حجازی به احترامش یک دقیقه سکوت در کنگره اعلام کرد.
سایت فیفا در گزارش اختصاصی: هفته اخیر، هفته‌ای بود که در آن مردی که با واکنش‌های ماورای صوت خود ایران را به دو قهرمانی جام ملت‌های آسیا در روزهای اوج آن تیم در دهه ۱۹۷۰ رسانده بود، مردی که منچستریونایتد برای به خدمت گرفتن او تمایل داشت، مردی که دومین دروازه‌بان برتر آسیا در قرن بیستم شناخته شد و مهم‌تر از همه مردی که در طول ۶۱ سال زندگی‌اش متواضع، صادق و فروتن ماند، از میان دوستدارانش رفت؛ و دست آخر این آخرین حضور او در فوتبال بود و ورزش تا آخرین لحظه‌ها در کنار او ماند. در واقع هنگامی که او روز جمعه به کما رفت، در حال تماشای بازی استقلال و پاس همدان از تلویزیون بود.

سپ بلاتر رئیس فیفا با ارسال نامه‌ای به علی کفاشیان ابراز تاسف نموده و به طرفداران ناصر حجازی تسلیت گفته‌است.
سر الکس فرگوسن مربی وقت منچستر یونایتد در دوران بیماری ناصر حجازی در نامه‌ای برای سلامتی و بهبودی او دعا کرد. ناصر حجازی نیز در نامه‌ای از ایشان تشکر کرد.

در برنامه نود (۲ خرداد ۱۳۹۰) یک مسابقه پیامک پس از درگذشت حجازی برگزار شد و بر اساس آن شرکت کنندگان در مسابقه با فرستادن عدد ۱ یاد حجازی را گرامی داشتند. به این برنامه بیش از چهار و نیم میلیون پیامک رسید. این تعداد پیامک یک رکورد جدید از لحاظ ارسال اس‌ام‌اس در یک برنامه تلویزیونی در ایران بود. همچنین در تاریخ ۱۵ فرودین ۱۳۹۱ درگذشت ناصر حجازی مهم‌ترین اتفاق فوتبالی سال ۹۰ از سوی بینندگان اعلام شد.

استفاده از نام حجازی در سریال آمریکایی

من ناصر حجازی هستم…

در سال ۱۳۹۲ بر اساس طرح و ایده‌ای ازسوی امیر رفیعی و با همراهی سعید رمضانی داماد خانوادهٔ ناصر حجازی و نیاز افشین کیا ساخت فیلمی مستند پیرامون زندگی ناصر حجازی آغاز شد که تولید آن به تهیه‌کنندگی و اجرای امیر رفیعی در آذر ماه ۱۳۹۴ به پایان رسید. این فیلم با عنوان من ناصر حجازی هستم… و روایت متن توسط: شهاب حسینی، بهرام رادان، پرویز پرستویی، مسعود رایگان، مهران مدیری و رؤیا تیموریان و صدای رضا یزدانی در تیتراژ پایانی ساخته شده‌است. که برغم توقیف، حواشی و شکایت‌های بسیار از تهیه‌کننده آن توانست رکورد پرفروش‌ترین مستند تاریخ سینمای ایران را به خود اختصاص دهد. از نکات جالب توجه این فیلم قبل از اکران رسمی، حضور رئیس‌جمهور اسبق ایران سید محمد خاتمی در مراسم اکران خصوصی فیلم به درخواست امیر رفیعی بود که این اتفاق بازتاب رسانه‌ای وسیعی در رسانه‌های کشور داشت.

جشنواره حجازی

امیر رفیعی از دوستان نزدیک ناصر حجازی در سوم خرداد ماه ۱۳۹۶ بر اساس طرحی از سوی خودش، اولین دوره از جشنواره فوتبال ایران را با یاد و نام ناصر حجازی و تحت عنوان جشنواره حجازی برپا و مدیریت کرد تا برای نخستین بار از بهترین‌های فوتبال ایران طی یک جشنواره تقدیر به عمل آید. در این رویداد چهره‌های مطرحی از عرصه‌های سیاست، ورزش و هنر حضور داشتند که شاخص‌ترین آن‌ها دکتر محمدرضا عارف بود.

انتهای مطلب