مجازات سقط جنین چیست؟

به گزارش تلنگر؛ آیا تا به حال چیزی درباره سقط خود به خودی شنیده اید؟ سقط خود به خودی از دست دادن غیر عمدی جنین قبل از هفته 20م است. حدود 10 تا 20 درصد بارداری ها به سقط خود به خودی ختم می شوند.

در این مقاله قصد داریم ابعاد حقوقی رابطه نامشروع و سقط‌جنین را بررسی کنیم و پیامد‌های سقط‌جنین نامشروع را عنوان کنیم و همچنین بررسی کنیم بر اساس قانون مجازات اسلامی مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع و سقط بچه نامشروع چیست.

رابطه نامشروع و سقط‌جنین همواره پیوستگی مداوم باهم داشته‌اند و بیشترین آمار سقط‌جنین مشرق زمین به دلیل بارداری پس از رابطه نامشروع اتفاق می‌افتد.

در کشور ما نیز با توجه به سنتی بودن و عدم پذیرش رابطه نامشروع و سقط‌جنین در فرهنگ ما این همبستگی بسیار اتفاق می‌افتد و پس از بارداری‌های ناخواسته افراد مجبور به سقط‌جنین می‌شوند.

تعریف سقط‌جنین

سقط‌جنین در لغت عبارت است از ختم حاملگی قبل از اینکه جنین قابلیت زندگی پیدا کند و در قوانین جزایی تعریفی از سقط‌جنین ارائه نشده است.

لیکن از دیدگاه حقوقدانان و وکیل پایه‌یک دادگستری متخصص سقط‌جنین بدین گونه تعریف می‌شود که انجام هرگونه اعمال مجرمانه‌ای که منجر به توقف حیات جنین و یا سلب حیات از جنین و اخراج قبل از موعد طبیعی آن گردد.

دکتر گلدوزیان در این رابطه گفته‌اند: سقط‌جنین عبارت است از خاتمه دادن به دوران حاملگی خواه از راه سلب حیات از جنین درحالی‌که در رحم مادر است خواه از طریق اخراج آن پیش از موعد طبیعی به‌نحوی‌که قابل زیستن نباشد.

سقط‌جنین نامشروع

همان‌طور که گفتیم رابطه نامشروع و سقط‌جنین همواره باهم در ارتباط هستند و معمولاً افراد برای دوری از پیامد‌های رابطه نامشروع به سقط‌جنین روی می‌آورند مخصوصاً در کشور ما که رابطه نامشروع خلاف دین شرق و عرف ماست.

بر این اساس اداره حقوقی دادگستری در مورد رابطه نامشروع و سقط‌جنین نامشروع چنین بیان کرده است که سقط‌جنین ناشی از زنا مانند سقط‌جنین ناشی از رابطه حلال دارای کیفر و مجازات هست.

مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع

قانون مجازات اسلامی جدید در بخش تعزیرات خود به مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع پرداخته است:
بر اساس ماده ۶۲۲ قانون مزبور هرکس عالماً و عامداً به‌واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله موجب سقط‌جنین وی گردد علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص برحسب مورد به حبس از یک سال تا سه سال محکوم خواهد شد.

همچنین در ماده ۱۲۳ قانون مزبور می‌گوید هر کس به‌واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط‌جنین زن گردد به شش ماه تا یک سال ۷ محکوم می‌شود اگر عالماً و عامداً زن حامله را دلالت به استعمال ادویه و یا موارد دیگری نماید که جنین وی سقط شود به حبس از سه ماه تا شش ماه محکوم می‌شود و حکم پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط صورت خواهد پذیرفت.

مجازات طبیب یا ماما یا داروساز برای سقط‌جنین

اگر طبیب یا ماما یا داروساز به‌طورکلی اشخاصی که به‌عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا داروفروشی اقدام می‌کنند وسایل سقط‌جنین را فراهم و یا مباشرت به آن نمایند به حبس از ۲ تا ۵ سال محکوم خواهد شد و حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوطه صورت خواهد پذیرفت.

در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ در ماده ۳۰۶ قانون جدید آمده که سقط‌جنین عمدی حتی پس از دمیده شدن روح در آن قصاص ندارد و محکوم‌به پرداخت دیه است و درصورتی‌که بدون مجوز قانونی باشد طبق مقررات تعزیر می‌شود.

سقط‌جنین توسط مادر

در قوانین جزایی جدید برخلاف قانون مجازات قدیم، زن حامله را از تحمل مجازات تعزیری برای سقط فرزند خود مبرا می‌کند و طبق ماده ۴۸۹ قانون مجازات اسلامی عنوان شد که مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع و یا به‌طورکلی مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع بدون مجوز علاوه بر مسئولیت زنی که مرتکب سقط‌جنین می‌شود وی را مسئول پرداخت دیه جنین می‌دانند و در تبصره ذیل آن بیان کرده است که درجایی که سقط‌جنین به‌منظور حفظ سلامت مادر انجام می‌گیرد دیه نیز ثابت نمی‌شود.

قصاص برای سقط‌جنین عمدی

وفق قانون مجازات اسلامی سقط‌جنین حتی پس از دمیده شدن روح نیز قصاص ندارد:
ماده ۳۰۶ مقرر داشته سقط‌جنین عمدی حتی پس از دمیده شدن روح که در آن قصاص ندارد و محکوم‌به پرداخت دیه است و درصورتی‌که بدون مجوز قانونی باشد طبق مقررات تعزیر می‌شود.همچنین در بخش دیات مواد ۷۱۶ تا ۷۲۱ دیه سقط‌جنین را بیان می‌کند.

سقط بچه نامشروع

به‌طورکلی فق‌ها سقط بچه نامشروع خواه در اثر تجاوز به‌اکراه و عنف باشد یا در اثر زنا با رضایت، تفاوتی قائل نشده‌اند و سقط‌جنین را جایز ندانسته‌اند.

در این باب مقام معظم رهبری سقط‌جنین نامشروع را جایز نمی‌دانند و بیان می‌کنند سقط‌جنین حرام است هرچند براثر زنا باشد و درخواست پدر باعث جواز آن نمی‌شود.

مرحوم فاضل لنکرانی فرمودند زن اگر جنین خود را که از زنا باردار شده سقط کند مرتکب گناه کبیره شده است و اموری را باید انجام دهد ازجمله این‌که:
باید فوراً توبه کند.
دیه جنین سقط شده را بپردازد.
اگر جنین به چهارماهگی رسیده باشد کفاره بدهد.

در بالا ازنظر شرعی سقط‌جنین نامشروع را بررسی کردیم و از حیث قانونی نیز دربند‌های قبل مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع را مطرح کرد به‌طورکلی جرم سقط‌جنین ازجمله جرائم مخصوص زنان هست که در قانون مجازات جدید قصاص از این مورد حذف گردید

شرایط لازم برای سقط‌جنین

برای سقط‌جنین شروط ذیل لازم است:
جنین کمتر از ۴ ماه باشد.
مادر راضی باشد.
با بچه ناقص‌الخلقه باشد (به‌طوری‌که موجب سختی مادر شود) و با زایمان و بارداری خطر جانی برای مادر داشته باشد.
نکته: سقط‌جنین بالای ۴ ماه حتی اگر دارای شرایط فوق باشد بازهم غیرقانونی خواهد بود.

نکته دوم: برای درخواست سقط‌جنین، والدین قانونی باید با جلب نظر پزشک متخصص، معرفی‌نامه‌ای از وی دریافت کنند. این معرفی‌نامه به پزشکی قانونی ارسال می‌شود و دو مشاور تخصصی آن را تائید می‌کنند. بعد از انجام سونوگرافی و مشخص شدن سن دقیق جنین مادر می‌تواند برای سقط‌جنین اقدام کند.

ارکان تشکیل‌دهنده جرم سقط‌جنین نامشروع
عنصر قانونی جرم سقط‌جنین عمدی دارای روح
عملی که مرتکب انجام می‌دهد تنها در صورتی قابل مجازات است که قانون جزا جرم شناخته‌شده و برای آن مجازات تعیین شود.ماده ۲ قانون مجازات اسلامی بیانگر اصل قانونی بودن جرم است.
در مورد سقط‌جنین هم وضعیت چنین است:
این و تنها در صورتی این عمل جرم است که قانون آن را جرم دانسته و برای مرتکب آن مجازات قائل شده باشد ازاین‌جهت در این مقاله قوانین مربوط به سقط‌جنین باید بررسی شود:
در قانون مجازات سال ۱۳۷۰ کتاب پنجم تعزیرات جرم استخراج جنین مورد حکم واقع شد در ماده ۶۲۲ قانون فوق‌الذکر عنوان شد هر کس عالماً و عامداً به‌واسطه ضرب و یا اذیت و آزار زن حامله موجب سقط‌جنین وی شود علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب ب مورد به حبس از یکتا سه سال محکوم می‌شود.

ولی در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ که به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسیده است در بخش قصاص مقررشده که سقط‌جنین حتی پس از دمیده شدن روح نیز قصاص ندارد.

ماده ۳۰۶ قانون مجازات جدید مقرر داشته سقط‌جنین عمدی حتی پس از دمیده شدن روح در آن قصاص ندارد و محکوم‌به پرداخت دیه است و درصورتی‌که بدون مجوز قانونی باشد طبق مقررات تعزیر می‌شود.

در بخش دیات تغییری در دیه سقط‌جنین داده نشده و ماده ۷۱۶ تا ۷۲۱ دیه سقط‌جنین را بیان می‌کند و در بخش تعزیرات مواد ۶۲۲ تا ۶۲۴ به بیان تعزیر سقط‌جنین عمدی پرداخته‌اند.

عنصر مادی سقط‌جنین عمدی دارای روح

برای تحقق عنصر مادی جرم سقط‌جنین انجام هر نوع فعل مثبت مادی در غالب ایراد صدمه و آزار و اذیت زن حامله دادن دارو و ادویه هدایت به استعمال وسایل ترساندن و ... صورت گیرد بر روی زن حامله خواه از طریق مباشرت و خواه از طریق معاونت کافی است.

محرز است که در پی شکل‌گیری نیت مجرمانه و فکر ارتکاب جرم در شخص مجرم لازم است این نیت انعکاس ظاهری و خارجی پیدا کند و صورت فعل یا ترک فعلی ظاهر شود تا بالقوه قابل مجازات باشد.

نتیجه‌گیری:
جرم سقط‌جنین ازجمله جرائم مخصوص زنان هست که امروزه گریبان گیر کشور‌های دنیا شده است این معضل اجتماعی بازتاب زیادی بر دیدگاه‌های حقوقدانان و جامعه‌شناسان داشته است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی قوانین به پیروی از منابع فقهی تغییر کردند و به نحوی درآمدند که در بالا عنوان کردیم به‌طورکلی رابطه نامشروع و سقط‌جنین در ایران رابطه تنگاتنگی باهم دارند و سقط‌جنین نامشروع در شرایطی اتفاق می‌افتد که یک رابطه‌ای بدون رعایت اصول قانونی و شرعی شکل می‌گیرد و با وعده‌ووعید‌های ازدواج معمولاً اتفاق می‌افتد.

بسیاری از افراد بدون اطلاع از مجازات سقط‌جنین از رابطه نامشروع اقدام به سقط بچه نامشروع می‌کنند و بدون اطلاع از عواقب آن‌که می‌تواند گریبان گیرشان باشد چنین اقدامی می‌کنند.

توصیه ما این است قبل از هرگونه اقدام حتماً با وکلای پایه‌یک متخصصین امر صحبت کنید تا حتی سقط‌جنین را در صورت امکان به‌صورت قانونی و با گرفتن مجوز‌های لازم انجام دهید.

سؤالات متداول:
آیا سقط‌جنین طبق قانون جدید مجازات قصاص دارد؟
خیر طبق قانون جدید سقط‌جنین شامل دیه می‌شود.
برای سقط‌جنین قانونی چه کنیم؟
برای سقط‌جنین شروط ذیل لازم است:
جنین کمتر از ۴ ماه باشد.
مادر راضی باشد.

با بچه ناقص‌الخلقه باشد (به‌طوری‌که موجب سختی مادر شود) و با زایمان و بارداری خطر جانی برای مادر داشته باشد.
مجازات سقط‌جنینی که روح دارد چیست؟

ماده ۳۰۶ مقرر داشته سقط‌جنین عمدی حتی پس از دمیده شدن روح که در آن قصاص ندارد و محکوم‌به پرداخت دیه است و درصورتی‌که بدون مجوز قانونی باشد طبق مقررات تعزیر می‌شود.

انتهای مطلب/ی.ن