بادام کوهی ؛ درختی مقاوم در دل بیابان

به گزارش تلنگر؛ «بادام کوهی» یا «دَک» با نام لاتین Amygdalus lycioides  یکی از گیاهان بسیار مقاوم در ایران است، بادام کوهی نام درختچه سبز رنگی است با برگ‌های باریک از خانواده‌ی گل سرخیان که در اقلیم نیمه خشک ایران می‌روید.

گل‌های زیبا و صورتی و یا گلی روشن آن چون در اوایل بهار قبل از پیدایش برگ گیاه ظاهر می‌شود منظره بسیار قشنگی به درخت می‌دهد، رنگ میوه بادام در حالت تازه سبز و پوشیده از کرک است ولی به تدریج قسمت گوشت دار میوه خشک می‌شود به طوری که به صورت پوسته ضخیم و خشکی در اطراف درون بر در می‌آید و در اواخر تابستان بهره‌برداری می‌شود.

بادام کوهی به دلیل ریشه بندی عمودی و تاج مدور و قوی آن، این امکان را می‌دهد که حتی در شرایط نامساعد خاک با کمی رطوبت نیز رشد کند و حیات داشته باشد. بادام کوهی به دلیل تلخ بودن برگ و دانه، به‌وسیله گوسفندان خورده نمی‌شود و از مقاومت بالایی برخوردار است، ضمن اینکه ارزش دارویی بالایی دارد.

یکی از نکات بسیار جالب در رویش این چنین گیاهانی ارتباط بسیار جالبی است که این گیاهان با محیط خود دارند. سطح برگ گیاه در فصل بهار که بادام کوهی به گل می‌رود بسیار زیادتر است اما وقتی که دانه و میوه تشکیل شوند برگ‌ها به تدریج تحلیل می‌روند و غذاسازی گیاه بیشتر با ساقه‌های سبز رنگ گیاه انجام می‌شود.

رنگ گیاه سبز تیره نیست و به این دلیل است که جذب نور در این گیاه کاهش پیدا بکند و گرمای درونی گیاه از بین نرود، یعنی گیاه تمام تلاش خود را روی این قضیه متمرکز می‌کند که آن مقدار اندک آبی که می‌تواند از شرایط سخت محیطی کسب کند به راحتی آن را از دست ندهد.

خواص داروئی بادام کوهی

از میوه تلخ بادام کوهی بیشتر در تهیه روغن یا ضماد استفاده می‌شود و مصرف خوراکی ندارد با این حال شیرین شده این میوه خوشمزه بوده و طرفداران زیادی دارد به‌گونه‌ای که اکثر افرادی که با این محصول آشنایی دارند، آن را بر انواع تخمه ترجیح می‌دهند؛ خواص بادام کوهی به میوه آن محدود نبوده و خواص ریشه، صمغ و روغن آن را نیز شامل می‌شود، بدیهی است آشنایی با خواص مربوطه می‌تواند در تمایل افراد به این نوع خشکبار و یا میزان مصرف آن تأثیرگذار باشد.

بادام کوهی یا دک همراه با نشاسته و نعناع برای سرفه و تنگی نفس بسیار نافع است، ضماد مغز هسته بادام کوهی با مخلوط سرکه برای تسکین سردرد و تقویت بینایی بسیار مفید است. مصرف بادام کوهی با عسل برای سلامت کبد و طحال مفید است.

این گیاه برای سوختگی پوست در اثر گرما، ‌آفتاب یا ترک خوردن پوست، جلوگیری از پیری زودرس پوست بسیار مؤثر است. استفاده از کوبیده مغز هسته بادام کوهی همراه با شیر برای رفع لکه‌های پوستی و جلوگیری از پدیده پیری پوست بسیار اثربخش است.

روغن بادام کوهی به علت وجود ویتامین‌های متفاوت که در آن وجود دارد از قبیل ویتامین E و A  می‌تواند در حفظ سلامت پوست و برطرف کردن عوارض پوستی بسیار مؤثر و ارزشمند باشد. روغن بادام کوهی یا دک در صنایع آرایشی و بهداشتی از جمله ساخت شامپو و صابون کاربرد بسیار دارد.

همچنین قابل استفاده در تهیه ملین، درمان میگرن، سیاه سرفه و رماتیسم و درد، درمان ناراحتی‌های قلبی ضماد آن با سرکه برای سردرد و ترمیم زخم‌های کهنه و جراحت‌ها و تنگی نفس، ورم سینه و ریه، ضماد آن روی پوست و صورت برای از بین بردن لکه‌ها و چین و چروک پوستی و روغن آن برای درمان ترک و شقاق پوست ناشی از سرما بسیار مفید است.

بادام یکی از قدیمی‌ترین درختانی است که در مناطق ایران کشت می‌شود. بر اساس برخی از آمارها در ایران ۱۵۰ هزار هکتار باغ بادام آبی و ۷۶ هزار هکتار باغ بادام دیم وجود دارد. ۱۵۴ هزار و ۳۵۲ تن محصول بادام آبی و بیش از ۳۷ هزارتن بادام دیم در کشور تولید می‌شود.

شهرستان کاشان، آران و بیدگل، برخوار، خور و بیابانک، چادگان، دهاقان، سمیرم، شهرضا، نایین و نطنز از مناطق رویش بادام کوهی در استان اصفهان است. بنابر آمار سال‌های اخیر ۱۳۰۰ هکتار از اراضی بخش کوهستانی شهرستان کاشان پوشیده از درختچه‌های بادام کوهی است. کشت بذر بادام کوهی در منطقه کاشان با توجه به شرایط اقلیمی،‌ جغرافیایی‌، گردشگری، ‌اقتصادی و… علاوه بر حفظ و تثبیت و کنترل فرسایش خاک می‌تواند  سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را در بخش کشاورزی شهرستان محقق کند.

انتهای مطلب