آیا سپرده های بانکی خمس دارند؟/ راهنمای کامل و جامع

به گزارش تلنگر؛ آیا سپرده های بانکی خمس دارند؟ سپرده‌های بانکی یکی از ابزارهای رایج در مدیریت مالی و پس‌انداز افراد هستند. اما بسیاری از افراد در هنگام استفاده از این ابزار مالی، این سوال را مطرح می‌کنند که آیا سود حاصل از سپرده‌های بانکی مشمول خمس می‌شود یا خیر؟ خمس یکی از واجبات مالی در فقه اسلامی است که بر درآمدهای اضافی افراد، از جمله سود سپرده‌های بانکی، اعمال می‌شود. در این مقاله، به بررسی پاسخ این سوال پرداخته می‌شود و جزئیات آن مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.

تعریف خمس

خمس یکی از واجبات مالی در اسلام است که بر درآمدهایی که از طرق مختلف به دست می‌آید، از جمله درآمدهای کسب و کار، سود سرمایه‌گذاری و سایر منابع مالی، اعمال می‌شود. خمس به مقدار 20 درصد از درآمدی است که پس از پرداخت هزینه‌های ضروری و اولیه زندگی باقی می‌ماند.

آیا سپرده های بانکی خمس دارند؟

سپرده‌های بانکی اصولاً از طریق واریز مبالغ به حساب بانکی و کسب سود از آنها، ایجاد می‌شوند. این سود در حقیقت یکی از منابع درآمدی برای فرد محسوب می‌شود. اما در خصوص اینکه آیا سود سپرده‌های بانکی مشمول خمس می‌شود یا خیر، نظر مراجع مختلف می‌تواند متفاوت باشد. در اینجا به بررسی دیدگاه‌های عمومی پرداخته می‌شود:

1. نگاه عمومی مراجع به سپرده‌های بانکی: بسیاری از مراجع عظام تقلید، سود حاصل از سپرده‌های بانکی را به عنوان درآمدی قابل خمس می‌دانند. یعنی اگر فردی مبلغی را در بانک به صورت سپرده قرار دهد و سودی از آن به دست آورد، باید خمس این سود را پرداخت کند. البته این سود پس از گذشت یک سال قمری و پس از محاسبه سایر هزینه‌ها و نیازهای ضروری، مشمول خمس می‌شود.
2. شرایط پرداخت خمس بر سود سپرده‌های بانکی:
   • خمس بر سود: تنها سودی که از سپرده بانکی به دست می‌آید مشمول خمس است و نه اصل سپرده. به عبارت دیگر، اصل مبلغ سپرده در صورتی که برای نیازهای ضروری استفاده نشده باشد، نیازی به پرداخت خمس ندارد.
   • پس از گذشت یک سال قمری: طبق نظر بسیاری از مراجع، خمس سود سپرده‌ها پس از گذشت یک سال قمری از زمان دریافت آن، باید پرداخت شود. یعنی باید بررسی کرد که آیا مبلغ سود از آخرین پرداخت خمس یا از زمانی که سپرده به حساب واریز شده است، بیش از یک سال گذشته است یا خیر.
3. بررسی مورد به مورد: در برخی موارد خاص، مثل سپرده‌های ویژه‌ای که ممکن است از نظر شرایط شرعی خاصی داشته باشند، نظرات متفاوتی ممکن است وجود داشته باشد. به همین دلیل مشورت با یک مرجع تقلید معتبر در خصوص نوع و شرایط خاص سپرده‌ها توصیه می‌شود.

فتوای آیات عظام در این باب

آیا به پولى که در بانک سپرده گذارى شده و از درآمد آن سودی دریافت مى شود، خمس تعلّق مى گیرد؟

آیات عظام امام، سیستانى، فاضل و مکارم: اگر پول سپرده گذارى از درآمد کسب باشد، خمس دارد. اما در صورتى که با پرداخت خمس (هر چند به صورت اقساط ) نتواند زندگى خود را اداره کند، خمس ندارد.

آیات عظام بهجت، تبریزى و نورى: اگر از درآمد کسب باشد، آن مقدار از پول سپرده که اداره زندگى به آن بستگى دارد خمس ندارد ؛ ولى به مقدار بیشتر از آن، خمس تعلق مى گیرد.

آیات عظام خامنه اى، صافى و وحید: اگر پول سپرده گذارى از درآمد کسب باشد، خمس دارد و چنانچه نمى تواند با پرداخت خمس آن، امرار معاش کند، مى تواند با حاکم شرع دستگردان نماید

نتیجه‌گیری

به طور کلی، سود حاصل از سپرده‌های بانکی طبق فتوای بیشتر مراجع تقلید مشمول خمس است و افراد باید پس از گذشت یک سال از دریافت سود، خمس آن را بپردازند. بنابراین، مهم است که افراد از ابتدا به این نکته توجه کنند و از مشاوره مراجع دینی برای پرداخت صحیح خمس استفاده نمایند.