به گزارش تلنگر؛ موضوع انتقال پایتخت از شهر تهران برای نخستین بار در سال ۱۳۶۴ مطرح شد که پس از چند سال بحث و گفتوگو سرانجام به نتیجه نرسید. پس از آن در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ بار دیگر موضوع انتقال پایتخت پیگیری شد.
در سال ۱۳۹۱، طرح انتقال پایتخت با امضای ۱۵۱ نماینده وارد صحن علنی مجلس شد و قانون «امکانسنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی تمرکززدایی از تهران» در سال ۱۳۹۴ به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید.
در اردیبهشت ۱۳۹۳، امیر خجسته، رئیس وقت کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس، اعلام کرد که همدان، سمنان و پردیس به عنوان گزینههای احتمالی برای انتقال پایتخت سیاسی کشور مطرح شدهاند و مجلس در نظر دارد پس از انجام بررسیهای کارشناسی، مکان مناسبی را برای این انتقال انتخاب کند.
موافقان و مخالفان در جلسات مختلف به بحث و بررسی پیرامون انتقال پایتخت پرداختند و در حالی که پیشبینی میشد این طرح نهایتاً اجرایی شود، در سال ۱۳۹۴، در نشستی به ریاست معاون اول رئیسجمهور، اعضا با اتفاق نظر مخالفت خود را با تغییر مرکز سیاسی کشور اعلام کردند و در نتیجه، طرح انتقال پایتخت لغو شد.
جمعیت زیاد، مسائل زیستمحیطی، قرارگیری بر روی گسلهای زلزله و دلایل دیگر، موضوع انتقال پایتخت را به یک موضوع جدی تبدیل کردهاند، اما هزینههای بسیار بالا برای اجرای این طرح تا کنون مانع از عملی شدن آن شده است.
با این حال، در ماههای اخیر، بحث انتقال پایتخت بار دیگر به طور جدی مطرح شده است و احتمالاً دلیل اصلی این توجه، تأکید رئیسجمهور بر این موضوع بوده است. در تاریخ ۱۰ دی، پزشکیان در دیدار با مجمع نمایندگان استان سمنان، با اشاره به مشکلات کمبود آب و نابرابری منابع و مصارف در تهران، پیشنهاد کرد که پایتخت به یک شهر ساحلی منتقل شود. او تأکید کرد که این تغییر میتواند به حل برخی مشکلات ملی کمک کند.
محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهوری نیز در روز ۱۱ دی در همایش مسئولان روابط عمومی دستگاههای اجرایی در خصوص انتقال پایتخت گفت: دو نظر متفاوت درباره پایتخت وجود دارد؛ یک نظر میگوید پایتخت در همین تهران بماند و نگاهی دیگر نیز تاکید میکند تهران کشش سرویسدهی به جمعیت بالای ۱۰ میلیون نفر را ندارد؛ انتقال پایتخت جز با رضایت و نظر مردم اماکن پذیر نیست.
کدام شهر پایتخت ایران میشود؟
در دهه اخیر از شهرهای مختلفی بهعنوان گزینههای احتمالی انتقال پایتخت نام برده شده است اما به تازگی رئیس دولت توجه را به سمت چند شهر جلب کرده و به نظر میرسد گزینههای پیشین دیگر مد نظر نیستند.
همانطور که اشاره شد، مسعود پزشکیان پیشنهاد انتقال پایتخت به یک شهر ساحلی را مطرح کرده است. در شمال و جنوب ایران، استانهای گلستان، گیلان، مازندران، سیستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان و خوزستان به دریا دسترسی دارند و شهرهای مهم این استانها میتوانند به عنوان گزینههای جایگزین برای پایتخت در نظر گرفته شوند.
با این حال، برای دقیقتر مشخص کردن گزینه مورد نظر پزشکیان برای انتقال پایتخت، باید به سخنرانی او در تابستان امسال مراجعه کرد. پزشکیان در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، پس از بازدید از نمایشگاه فعالیتهای زیربنایی قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا (ص)، بیان کرد: «اگر میخواهیم در جایگاه اول قرار بگیریم، نمیتوانیم از رقبای خود عقب بمانیم؛ بنابراین چارهای نداریم جز اینکه مرکزیت اقتصادی و سیاسی کشور را به جنوب و نزدیک به دریا منتقل کنیم.»
بر این اساس، سه استان گیلان، مازندران و گلستان که در شمال کشور قرار دارند از گزینههای انتقال پایتخت خارج میشوند و شهرهای مهم چهار استان جنوبی کشور همچنان در فهرست باقی میمانند. در این میان، گمانهزنیها درباره انتقال پایتخت به شهری در استان هرمزگان، بهویژه شهر بندرعباس، قوت بیشتری گرفته است؛ شهری که نقش کلیدی در تجارت ایران در سواحل خلیج فارس ایفا میکند و به نقطهای استراتژیک و مهم برای اقتصاد کشور تبدیل شده است. البته این ظرفیت در سایر شهرهای جنوبی کشور نیز وجود دارد و حتی برخی صاحبنظران شهر شیراز را به عنوان گزینهای مهم در نزدیکی مناطق جنوبی پیشنهاد کردهاند. با این حال، هنوز مشخص نیست که در دولت و مجلس چقدر ارادهای برای انتقال پایتخت از تهران وجود دارد و اینکه آیا در شرایط کنونی اجرای چنین طرحی ممکن و به نفع منافع کلی کشور است یا خیر.
انتهای مطلب/ ی.ر
