اعمال مخصوص شب اول ماه رمضان که باید بدانید

به گزارش تلنگر؛ آشنایی با اعمال مخصوص شب اول ماه رمضان و فضیلت‌های آن برای بهره‌مندی بیشتر از برکات این شب مبارک. نمازشب، دعاها و استغفارهای ویژه ماه رمضان را در این شب پر فضیلت انجام دهید.

اعمال مخصوص شب اول ماه رمضان

ماه رمضان، ماه عبادت، استغفار، و نزدیک شدن به خداوند است. در این ماه مبارک، مسلمانان با روزه‌داری و انجام اعمال عبادی به دنبال کسب تقوا و بخشش از خداوند متعال هستند. شب اول ماه رمضان، که آغاز این ماه مبارک را رقم می‌زند، از شب‌های پرفضیلت و دارای ویژگی‌های خاصی است که مسلمانان برای بهره‌برداری از آن به انجام اعمالی ویژه می‌پردازند.

نماز شب اول ماه رمضان

یکی از اعمال مهم در شب اول رمضان، نماز شب است. در این شب، مسلمانان تشویق می‌شوند که به نماز شب بپردازند، حتی اگر نتوانند تمام ۱۱ رکعت آن را به جا بیاورند. خواندن دو رکعت نماز شب اول ماه رمضان به ویژه در این شب با ثواب بسیار زیادی همراه است. نماز شب در این شب، فرد را از گناهان پاک کرده و دل را به سوی خداوند متعال جلب می‌کند. این نماز به عنوان یکی از نشانه‌های استقبال از ماه رمضان، زمینه‌ساز برکات روحی و معنوی در طول این ماه خواهد بود.

نماز شب اول ماه رمضان

اقامه دو رکعت نماز که در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» خوانده شود و از خدا درخواست شود که ما را کفایت کند و از آنچه از دردها می‌ترسد حفظ کند.

نماز ماه رمضان

از این شب شروع شود کند به خواندن هزار رکعت نماز ماه رمضان به شرح زیر:

در دهه اول و دوم ماه رمضان، در هر شب ۲۰ رکعت خوانده شود، هر «دو رکعت» به یک سلام، به این صورت که «هشت رکعت» آن را پس از نماز مغرب و «۱۲ رکعت» دیگر را بعد از نماز عشا انجام دهد و در دهه آخر ماه در هر شب «۳۰ رکعت» بخواند، «هشت رکعت» آن را پس از نماز مغرب و «۲۲ رکعت» دیگر را بعد از نماز عشا بخواند که مجموع این نمازها «۷۰۰ رکعت» می‌شود و باقی آن را که «۳۰۰ رکعت» است در شب‌های قدر بخواند: شب نوزدهم ۱۰۰ رکعت و شب بیست و یکم ۱۰۰ رکعت و شب بیست و سوم نیز ۱۰۰ رکعت که در جمع هزار رکعت می‌شود.

دعای مخصوص شب اول ماه رمضان

در شب اول ماه رمضان، دعای ویژه‌ای برای این شب وارد شده است. این دعا شامل استغفار و درخواست از خداوند برای بخشش گناهان و کسب توفیق عبادت در ماه رمضان است. در این دعا، مسلمانان از خداوند می‌خواهند که آنان را در این ماه مبارک در مسیر بندگی و طاعت خود یاری دهد. دعای شب اول ماه رمضان به طور خاص بر آرامش دل، توبه از گناهان، و دریافت برکات الهی در طول ماه رمضان تأکید دارد.

دعای رؤیت هلال ماه رمضان

در شب اول ماه رمضان به جست وجوی هلال ماه بپردازید و پس از رؤیت هلال رو به قبله بیاستید و دست‌ها را به سوی آسمان بلند و هلال را خطاب کرده و بگویید:

«رَبِّی وَ رَبُّکَ اللّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمانِ وَالسَّلامَهِ وَالْإِسْلامِ وَالْمُسارَعَهِ إِلی مَا تُحِبُّ وَتَرْضی. اللّهُمَّ بارِکْ لَنا فِی شَهْرِنا هذَا، وَارْزُقْنا خَیْرَهُ وَعَوْنَهُ، وَاصْرِفْ عَنَّا ضُرَّهُ وَشَرَّهُ وَبَلاءَهُ وَفِتْنَتَهُ.»

دعای پیامبر (ص) هنگام رؤیت هلال ماه رمضان

روایت شده: زمانی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هلال ماه رمضان را رؤیت می‌کرد، روی شریفش را به جانب قبله می‌گرداند و می‌گفت:

اللّٰهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمانِ وَالسَّلامَهِ وَالْإِسْلامِ وَالْعافِیَهِ الْمُجَلَّلَهِ وَدِفاعِ الْأَسْقامِ وَالْعَوْنِ عَلَی الصَّلاهِ وَالصِّیامِ وَالْقِیامِ وَتِلاوَهِ الْقُرْآنِ. اللّٰهُمَّ سَلِّمْنا لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِیهِ حَتَّیٰ یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَغَفَرْتَ لَنا وَرَحِمْتَنا.

خدایا، این ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام و عافیت بزرگ و دفاع در برابر بیماری‌ها و یاری بر نماز و روزه و شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن. خدایا، ما را برای ماه رمضان سالم گردان و ماه رمضان را از ما سالم دریافت کن و ما را در آن تا از ما بگذرد به‌سلامت دار درحالی‌که از گناهان ما درگذشته و ما را مورد آمرزش و رحمت خویش قرار داده باشی.

دعای رؤیت هلال ماه رمضان امام صادق (ع)

از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده: چون رؤیت هلال کردی بگو:

اللّٰهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرضْتَ عَلَیْنا صِیامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَالْفُرْقانِ. اللّٰهُمَّ أَعِنَّا عَلَیٰ صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِیهِ، وَسَلِّمْنا مِنْهُ، وَسَلِّمْهُ لَنا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَهٍ، إِنَّکَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، یَا رَحْمٰنُ یَا رَحِیمُ.

خدایا، ماه رمضان آمد و تو روزه آن را بر ما واجب کرده‌ای و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت وسیله تشخیص حق از باطل نازل کرده‌ای. خدایا، ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از ما بپذیر و ما را در آن و از آن سالم بدار و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هر چیز توانایی، ای بخشنده، ای مهربان.

دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه برای رؤیت هلال ماه رمضان‌

سیدبن طاووس روایت کرده: روزی حضرت سجّاد (علیه السلام) در راهی می‌گذشت که به هلال ماه رمضان نظر کرد، پس ایستاد و گفت:

أَیُّهَا الْخَلْقُ الْمُطِیعُ، الدَّائِبُ السَّرِیعُ، الْمُتَرَدِّدُ فِی مَنازِلِ التَّقْدِیرِ، الْمُتَصَرِّفُ فِی فَلَکِ التَّدْبِیرِ، آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِکَ الظُّلَمَ، وَأَوْضَحَ بِکَ الْبُهَمَ، وَجَعَلَکَ آیَهً مِنْ آیاتِ مُلْکِهِ، وَعَلامَهً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، فَحَدَّ بِکَ الزَّمانَ، وَامْتَهَنَکَ بِالْکَمالِ وَالنُّقْصانِ، وَالطُّلُوعِ وَالْأُفُولِ وَالْإِنارَهِ وَالْکُسُوفِ فِی کُلِّ ذٰلِکَ أَنْتَ لَهُ مُطِیعٌ، وَ إِلیٰ إِرادَتِهِ سَرِیعٌ، سُبْحانَهُ مَا أَعْجَبَ مَا دَبَّرَ مِنْ أَمْرِکَ! وَأَلْطَفَ مَا صَنَعَ فِی شَأْنِکَ! جَعَلَکَ مِفْتاحَ شَهْرٍ حادِثٍ لِأَمْرٍ حادِثٍ

ای آفریده فرمان‌بردار، رونده کوشا و شتابان، رفت‌وآمدکننده در منزلگاه‌های معین، ای متصرف در چرخ گردان تدبیر، ایمان آوردم به آن کس که با تو تاریکی‌ها را روشن کرد و آنچه را به‌سختی می‌توان یافت آشکار ساخت و تو را نشانه‌ای از نشانه‌های چیرگی و علامتی از علائم قدرت خود قرار داد، پس زمان را به تو محدود کرد و گاهی تو را به نقص و گاهی به کمال وقتی به طلوع و زمانی به غروب و حالتی پرنور و حالتی گرفته، مسخّر خویش کرد،

تو در تمام این حالات مسخّر اویی و به‌سوی اراده‌اش شتابانی، منزّه است او، چه عجیب است تدبیری که در حق تو به‌کار برده و چه دقیق است آنچه درباره تو انجام داده، تو را کلید ماهی نو برای کارهایی نو ساخته،

فَأَسْأَلُ اللّٰهَ رَبِّی وَرَبَّکَ، وَخالِقِی وَخالِقَکَ، وَمُقَدِّرِی وَمُقَدِّرَکَ، وَمُصَوِّرِی وَمُصَوِّرَکَ؛ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ یَجْعَلَکَ هِلالَ بَرَکَهٍ لَاتَمْحَقُهَا الْأَیَّامُ، وَطَهارَهٍ لَاتُدَنِّسُهَا الْآثامُ، هِلالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفاتِ، وَسَلامَهٍ مِنَ السَّیِّئاتِ، هِلالَ سَعْدٍ لَانَحْسَ فِیهِ، وَیُمْنٍ لَانَکَدَ مَعَهُ، وَیُسْرٍ لَایُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَخیْرٍ لَایَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ أَمْنٍ وَإِیمانٍ، وَ نِعْمَهٍ وَ إِحْسانٍ، وَسَلامَهٍ وَ إِسْلامٍ

پس از پروردگار که پروردگار من‌وتوست و آفریننده من‌وتوست و مهار مقدّرات من و تو در کف قدرت اوست و صورتگر من‌وتوست می‌خواهم؛ که بر محمّد و خاندانش درود فرستد و تو را ماه برکتی قرار دهد که گذشت روزگاران آن را از بین نبرد و ماه پاکی که گناهان آن را آلوده نگرداند، هلال ایمنی از آفات و سلامتی از زشتی‌ها، هلال خوش‌طالعی برکنار از بدیمنی و مبارکی بدون گرفتاری و آسایش بدون دشواری، و خیر بدون شرّ، هلال ایمنی و امان و نعمت و احسان و سلامت و اسلام

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا مِنْ أَرْضیٰ مَنْ طَلَعَ عَلَیْهِ؛ وَأَزْکیٰ مَنْ نَظَرَ إِلَیْهِ، وَأَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ، وَوَفِّقْنَا اللّٰهُمَّ فِیهِ لِلطَّاعَهِ وَالتَّوْبَهِ، وَاعْصِمْنا فِیهِ مِنَ الْآثامِ وَالْحَوْبَهِ، وَأَوْزِعْنا فِیهِ شُکْرَ النِّعْمَهِ، وَأَلْبِسْنا فِیهِ جُنَنَ الْعافِیَهِ، وَأَتْمِمْ عَلَیْنا بِاسْتِکْمالِ طاعَتِکَ فِیهِ الْمِنَّهَ، إِنَّکَ أَنْتَ الْمَنّانُ الْحَمِیدُ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّیِّبِینَ، وَاجْعَلْ لَنا فِیهِ عَوْناً مِنْکَ عَلَیٰ مَا نَدَبْتَنا إِلَیْهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طاعَتِکَ وَتَقَبَّلْها إِنَّکَ الْأَکْرَمُ مِنْ کُلِّ کَرِیمٍ، وَالْأَرْحَمُ مِنْ کُلِّ رَحِیمٍ، آمِینَ آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.

خدایا، بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را از پسندیده‌ترین کسانی قرار ده که این ماه بر آنان طلوع کرده؛ و پاکیزه‌ترین کسانی که به آنها نظر کرده و خوشبخت‌ترین کسانی که در آن به بندگی تو گردن نهاده‌اند و ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن و

از گناه حفظ فرما و از انجام نافرمانی‌ات بازدار و ادای شکر نعمتت را به ما ارزانی کن و لباس‌های عافیت را بر ما بپوشان و به‌سبب انجام طاعت کامل، نعمتت را در این ماه بر ما تمام کن، زیرا که تو بس بخشنده و ستوده‌ای و درود خدا بر محمّد و خاندان پاکش و برای ما از جانب خود در این ماه مددی برسان، بر انجام آنچه ما را به آن خوانده‌ای از طاعت واجبت و آن را بپذیر، همانا تو کریم‌تر از هر کریمی و مهربان‌تر از هر مهربانی، آمین آمین ای پروردگار جهانیان.

غسل شب اول ماه رمضان

غسل کردن به نیت اول ماه رمضان توصیه شده است.

غسل شب اول ماه رمضان در آب جاری

توصیه شده اگر بتواند در نهر جاری غسل کند و سی کف آب بر سر بریزد که تا ماه رمضان آینده با طهارت معنوی باشد.

قرائت قرآن

ماه رمضان به عنوان ماه قرآن شناخته می‌شود و شروع این ماه فرصتی است برای بازنگری در ارتباط با قرآن. در شب اول ماه رمضان، مسلمانان تشویق می‌شوند که قرآن بخوانند و بر درک و فهم آیات الهی تأمل کنند. به ویژه در ماه رمضان، افراد به قرائت قرآن در هر لحظه از روز و شب پرداخته و از برکات معنوی آن بهره‌برداری می‌کنند. خواندن قرآن در شب اول رمضان به عنوان شروعی برای برنامه‌ریزی روزانه جهت تلاوت بیشتر قرآن در این ماه توصیه می‌شود.

صدقه دادن

یکی از اعمال نیکو در ماه رمضان، صدقه دادن به نیازمندان است. در شب اول ماه رمضان، مسلمانان می‌توانند صدقه‌ای کوچک به عنوان شروع این ماه مبارک بدهند. صدقه دادن در این شب علاوه بر اینکه به نیازمندان کمک می‌کند، در نزد خداوند متعال نیز ثواب زیادی دارد. این عمل خیر، راهی برای تطهیر مال و افزایش برکات در طول ماه رمضان است.

تهیه سحری و دعای سحری

در شب اول ماه رمضان، مسلمانان به خوردن سحری (غذای قبل از اذان صبح) پرداخته و در کنار آن از دعاهای سحری بهره می‌برند. خوردن سحری در این شب، نه تنها به بدن نیروی لازم برای روزه‌داری می‌دهد، بلکه موجب برکات معنوی نیز خواهد بود. در کنار خوردن سحری، افراد می‌توانند از دعاهای خاص سحری که در منابع دینی آمده است، استفاده کنند تا برای روزهای ماه رمضان، انرژی روحی و معنوی لازم را بدست آورند.

توبه و استغفار

شب اول ماه رمضان فرصتی است برای توبه و بازگشت به سوی خداوند. مسلمانان در این شب از خداوند می‌خواهند که گناهان گذشته آنان را ببخشد و از این به بعد آنان را در مسیر راستین هدایت کند. شب اول ماه رمضان فرصتی است تا انسان خود را از گناهان گذشته پاک کرده و با نیتی تازه وارد ماه رمضان شود.

اعمال روز اول ماه رمضان

• غسل کردن
• صدقه دادن
• خواندن دو رکعت نماز که در رکعت اول حمد و اِنّا فَتَحْنا و در رکعت دوم حَمْد و هر سوره که بخواهیم قرائت شود.
• بعد از طلوع فجر ماه رمضان نیز خواندن این دعا از امام صادق (ع) توصیه شده است که می‌فرماید: اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینا صِیامَهُ وَاَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرآنَ هُدی لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلی صِیامِهِ وَتَقَبَّلْهُ مِنّا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا وَسَلِّمْهُ لَنا فی یسْرٍ مِنَک وَعافِیهٍ اِنَّک عَلی کلِّشَیءٍ قَدیرٌ؛ خدایا ماه رمضان آمد و تو واجب کرده‌ای بر ما روزه این ماه را و فرو فرستادی در آن قرآن را که راهنمای مردم است و حجت‌هایی از هدایت و تمیز حق و باطل است خدایا کمک بده ما را بر روزه آن و آن را از ما بپذیر و سالم بدار ما را در این ماه و از این ماه و آن را نیز برای ما سالم گردان در آسانی و تندرستی که براستی تو بر هر چیز قادری ای بخشاینده مهربان.

نتیجه‌گیری

شب اول ماه رمضان فرصتی ارزشمند برای شروع یک دوره جدید از عبادات و نزدیکی به خداوند است. اعمال مختلفی که در این شب انجام می‌شود، علاوه بر اینکه انسان را به روحانی‌تر شدن نزدیک‌تر می‌کند، برکات و ثواب زیادی برای فرد به ارمغان می‌آورد. این شب فرصتی است برای توبه، دعا، صدقه دادن، و برنامه‌ریزی برای عبادات در طول ماه رمضان. با بهره‌برداری از این شب‌ها و انجام اعمال مخصوص، می‌توان از برکات ماه رمضان بهره‌مند شد و به تقوی و نزدیکی به خداوند نائل گردید.

انتهای مطلب/ ی.ر