دعای تلقین چیست و چگونه خوانده می شود؟

در فرهنگ اسلامی، بسیاری از اعمال عبادی و آداب دینی با هدف آرامش روح، هدایت انسان و همراهی در لحظات حساس زندگی طراحی شده‌اند. یکی از این اعمال که جایگاهی ویژه در سنت‌های دینی و مناسک تشییع و تدفین دارد، دعای تلقین است. این دعا پس از دفن میت، با نیتی روشن و هدفی مشخص خوانده می‌شود؛ تا روح تازه‌درگذشته در مواجهه با پرسش‌های عالم برزخ، آمادگی و آرامش لازم را داشته باشد. اما دعای تلقین دقیقاً چیست؟ چه جملاتی در آن آمده است؟ و چگونه باید آن را خواند؟ در این مطلب از تلنگر با نگاهی دقیق‌تر به مفهوم، زمان و نحوه اجرای دعای تلقین خواهیم پرداخت.

دعای تلقین چیست؟

دعای تلقین زمانی خوانده می‌شود که میت در قبر قرار می‌گیرد. این دعا از اعمال مستحب برای دفن میت است. این دعا با صدای بلند در گوش میت خوانده می‌شود.

نحوه خواندن دعای تلقین میت مرد

پس از آن که متوفی را در قبر گذاشتند، گره‌هاى کفن او را باز کرده و صورت میت را روى خاک قرار می‌دهند. با خاک بالشی زیر سر میت درست می‌کنند و پشت میت، خشت خام یا کلوخى قرار می‌دهند که شخص فوت شده به پشت برنگردد و قبل از آن که سنگ لحد قرار گیرد، دست راست را به شانۀ راست میت زده و دست چپ را به قوت بر شانۀ چپ میت قرار می‌دهند و دهان را به نزدیکی گوش او برده و در حالیکه میت را تکان شدید می دهند دعای تلقین میت را به این ترتیب شروع می‌کنند.

ابتدا سه مرتبه بخوانند:

«اسْمَعْ افْهَمْ یا فُلانَ بْنَ فُلان» و به جاى فلان، نام میت و پدرش را بگویند مثلًا اگر اسم او علی و اسم پدرش حسین است سه مرتبه بگویند:

“اسْمَعْ افْهَمْ یا عای بْنَ حسین“

پس از آن این ذکر را بخوانند:

«هَلْ انْتَ عَلَى الْعَهْدِ الَّذِی فَارَقْتَنا عَلَیهِ مِنْ شَهَادَهِ انْ لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَریکَ لَهُ وَ انَّ مُحَمَّداً صَلّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ سَیِّدُ النَّبِیّینَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلِینَ و انَّ عَلِیاً أَمیرُ الْمُؤمِنینَ وَ سَیِّدُ الْوصِیِّینَ وَ امامٌ افْتَرَضَ اللّٰهُ طاعَتَهُ عَلَى الْعٰالَمِینَ وَ انَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ وَ عَلِیَّ بن مُوسىٰ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ وَ عَلى بْنَ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنَ بْنَ عَلیٍّ وَ الْقٰائِمَ الْحُجَّهَ الْمَهْدِىَّ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْهِمْ ائِمَّهُ الْمُؤمِنینَ وَ حُجَجُ اللّٰهِ عَلَى الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ وَ ائِمَّتُکَ ائِمَّهُ هُدىً بِکَ ابْرارٌ یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ»

* به جاى فلان بن فلان اسم میت و پدرش گفته شود.

در این بخش از دعای تلقین میت این دعا خوانده شود:

«اذا اتٰاکَ الْمَلَکٰانِ الْمُقَرَّبٰانِ رَسُولَیْنِ مِنْ عِندِ اللّٰهِ تَبٰارَکَ وَ تَعٰالَى وَ سَأَلاکَ عَنْ رَبِّکَ وَ عَنْ نَبِیِّکَ وَ عَنْ دِیِنکَ وَ عَنْ کِتابِکَ وَ عَنْ قِبْلَتِکَ وَ عَنْ ائِمَّتِکَ فَلا تَخَفْ وَ لا تَحْزَنْ وَ قُلْ فِی جَوابِهِما اللّٰهُ رَبّی وَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نَبِیِّی وَ الإِسْلامُ دِینِی وَ الْقُرْآنُ کِتٰابِی وَ الْکَعْبَهُ قِبْلَتِى وَ امیْرُ الْمُؤمِنینَ عَلِىُّ بْنُ أبی طٰالِبٍ امٰامى وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ الُمجْتَبىٰ امٰامى وَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ الشَّهیدُ بِکَرْبَلاءَ امٰامِى وَ عَلِىٌّ زَیْنُ الْعٰابِدِینَ امَامِى وَ مُحَمَّدٌ البِاقِرُ

امَامِى وَ جَعْفَرٌ الصّادِقُ امَامِى وَ مُوسَى الکاظِمُ إِمامی وَ عَلِىٌّ الرِّضٰا إِمامی و مُحَمَّدٌ الجَوادُ إِمامی و عَلىٌّ الْهَادِى امَامِى وَ الْحَسَنُ الْعَسْکَرىُّ امَامِى وَ الْحُجَّهُ الْمُنْتَظَرُ امٰامى هٰؤُلٰاءِ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ ائِمَّتِى وَ سَادَتِى وَ قَادَتِى وَ شُفَعَائِى بِهِمْ أَتَولَّى وَ مِنْ اعدائِهِمْ أَتَبَرَّأُ فِى الدُّنْیَا وَ الآخِرَهِ ثُمَّ اعْلَمْ یا فُلانَ بْنَ فُلان»

* به جاى فلان بن فلان اسم میت و پدرش گفته شود.

و سپس بگوید:

«انَّ اللّٰهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى نِعْمَ الرَّبُّ وَ انَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نِعْمَ الرَّسُولُ وَ انَّ عَلِىَّ بْنَ أَبِی طالِبٍ وَ اوْلادَهُ الْمَعْصُومینَ الْأَئِمَّهَ الْاثْنَیْ عَشَرَ نِعْمَ الْأئِمَّهُ وَ انَّ مٰا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَقٌ وَ انَّ الْمَوْتَ حَقٌ وَ سُؤٰالَ مُنْکَرٍ وَ نَکیرٍ فِى القَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ‌ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الصِّرٰاطَ حَقٌّ وَ الْمِیْزٰانَ حَقٌّ وَ تَطٰایُرَ الْکُتُبِ حَقٌّ وَ انَّ الْجَنَّهَ حَقٌّ وَ النّٰارَ حَقُّ وَ انَّ السَّاعَهَ آتِیَهٌ لا رَیْبَ فِیهَا وَ انَّ اللّٰهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ»

بعد از آن بگوید:

«أَ فَهِمْتَ یا فُلانُ» و به جاى فلان، اسم میت گفته شود.

بعد از آن بگوید:

«ثَبَّتَکَ اللّٰهُ بِالْقَولِ الثَّابِتِ وَ هَداک اللّٰهُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ عَرَّفَ اللّٰهُ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ اوْلیٰائِکَ فی مُسْتَقَرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ»

سپس در بخش پایانی دعای تلقین میت بخوانید:

«اللّٰهُمَّ جَافِ الْأَرْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَ اصْعَدْ بِرُوحِهِ الَیکَ وَ لَقِّهِ مِنکَ بُرهَاناً اللّٰهُمَّ عَفوَکَ عَفْوَک»

متن عربی دعای تلقین میت زن

با وجود اینکه شرایط کلی تلقین دادن میت زن و مرد یکسان است، اما وقتی میت زن است بخشی از دعای تلقین تغییر می‌کند.

دعای تلقین میت زن به این ترتیب است:

«اسْمَعِى، افْهَمِى یٰا فُلٰانَهَ ابْنَهَ فُلٰانٍ»

* به جاى کلمه «فُلٰانَهَ» نام میت و به جاى فلان نام پدرش گفته شود.

سپس بگوید:

«هَلْ أَنْتِ عَلَى الْعَهْدِ الَّذٖى فٰارَقْتِنٰا .. أَئِمَّتُکِ ائِمَّهُ هُدىً ابْرٰارٌ یٰا فُلٰانَهَ ابْنَهَ فُلٰانٍ»

* به جاى «فلانه» نام میت و به جاى فُلان نام پدر او گفته شود.

بعد از آن بگوید:

«اذٰا أَتٰاکِ الْمَلَکٰانِ الْمُقَرَّبٰانِ رَسُولَیْنِ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ تَبٰارَکَ وَ تَعٰالىٰ وَ سَأَلاکِ عَنْ رَبِّکِ وَ عَنْ نَبِیِّکِ وَ عَنْ دِینِکِ وَ عَنْ کِتٰابِکِ وَ عَنْ قِبْلَتِکِ وَ عَنْ أَئِمَّتِکِ فَلٰا تَخٰافِى وَ لٰا تَحْزَنِى وَ قُولِى فى جَوٰابِهِمٰا .. ثُمَّ اعْلَمِى یٰا فُلٰانَهَ ابْنَهَ فُلٰان»

* به جاى «فلانه» اسم میت و به جاى فلان نام پدرش را بگوید.

بعد بگوید:

«أ فَهِمْتِ یَا فُلَانَهُ» و در عوض کلمه «فلانه» نام میت را گفته شود.

پس از آن این بخش از دعا خوانده شود:

«ثَبَّتَکِ اللّٰهُ بِالْقَوْلِ الثّٰابِتِ وَ هَدٰاکِ اللّٰهُ الٰى صِرٰاطٍ مُسْتَقیمٍ عَرَّفَ اللّٰهُ بَیْنَکِ وَ بَیْنَ أَوْلِیٰائِکِ فى مُسْتَقَرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ».

برای خاتمه دعای تلقین میت زن بخوانید:

«اللّٰهُمَّ جٰافِ الْأَرْضَ عَنْ جَنْبَیْهٰا وَ اصْعَدْ بِرُوحِهٰا إِلَیْکَ وَ لَقّهٰا مِنْکَ بُرْهٰاناً اللّٰهُمَّ عَفْوَکَ عَفْوَکَ».