علت شکرک زدن عسل طبیعی + راهکارهای رفع آن

در این مطلب از تلنگر قصد داریم به دلایل اصلی شکرک زدن عسل طبیعی بپردازیم، تفاوت آن را با عسل تقلبی روشن کنیم و در نهایت، راهکارهایی ساده برای رفع این حالت ارائه دهیم. اگر می‌خواهید با خیال راحت عسل بخرید و از خواص آن بهره‌مند شوید، این مطلب را از دست ندهید.

عسل از دیرباز یکی از محبوب‌ترین و پرخاصیت‌ترین خوراکی‌های طبیعی در سفره ایرانی‌ها بوده است. اما شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از مدتی نگهداری، عسل‌تان شکرک زده و با نگرانی به این فکر افتاده‌اید که نکند فاسد یا تقلبی شده باشد! جالب است بدانید شکرک زدن، برخلاف تصور رایج، لزوماً نشانه‌ای از بی‌کیفیت بودن عسل نیست. در واقع، بسیاری از عسل‌های طبیعی و خالص به دلایلی کاملاً علمی دچار شکرک می‌شوند.

علت شکرک زدن عسل چیست؟

عسل محصولی است که از ترکیب شهد گیاهان با براق و آنزیم‌های بدن زنبور عسل تهیه می‌شود. این شیره خوش‌طعم و شیرین یک محلول فوق اشباع است و این دسته از محلول‌ها معمولا بسیار ناپایدار هستند و اگر در شرایط نامساعد نگهداری شوند، خیلی زود شکرک می‌زنند.

در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین دلایل شکرک زدن عسل طبیعی آشنا شوید.

1. دما

در پاسخ به این سوال که چرا عسل شکرک می‌زند باید بدانید که دلیل اصلی شکرک زدن عسل نگهداری آن در دمای پایین است. عسل در دمای طبیعی و بالاتر از ۱۴ درجه سانتی‌گراد شکرک نمی‌زند.

اما معمولا در هوای سرد زمستان و همچنین قرار گرفتن در یخچال، چسبندگی عسل را کاهش می‌دهد و از همین رو مواد خارجی آن رسوب می‌کنند. درواقع یکی از مهم‌ترین دلایل شکرک زدن عسل قرار گرفتن در معرض هوای سرد است.

2. رطوبت

عامل بعدی که موجب ایجاد شکرک در عسل می‌شود، رطوبت است. زمانی که آب و رطوبت وارد عسل شود، احتمال شکرک زدن آن بیشتر می‌شود.

در این شرایط هر چقدر میزان آب بیشتری وارد ظرف عسل شود، عسل بیشتر در معرض شکرک زدن قرار دارد. به همین دلیل عسل‌های مناطق شمالی کشور نسبت به عسل دامنه زاگرس سریع‌تر شکرک می‌زنند.

3. نوع گیاهی که زنبور استفاده کرده است

معمولا نوع گیاهانی که زنبور برای تهیه عسل استفاده کرده است، روی میزان شکرک و مدت زمانی که این اتفاق می‌افتد موثر است. به طور کلی هر چقدر گلوکز موجود در گیاهی که زنبور استفاده می‌کند، بیشتر باشد احتمال شکرک زدن عسل نیز بیشتر خواهد بود.

مثلا گیاهانی مثل آفتابگردان، پنبه و کلزا گلوکز زیادی دارند و برای همین اگر زنبور از این گیاهان تغذیه کند، عسل سریع‌تر شکرک می‌زند. در مقابل اگر زنبور از گیاهانی مثل اقاقیا که گلوکز پایینی دارند، تغذیه کند، احتمال شکرک زدن عسل نیز کمتر خواهد بود.

4. عوامل خارجی

عامل بعدی که موجب شکرک زدن عسل می‌شود، مربوط به عسل‌های حرارت ندیده و فیلتر نشده است. ورود ذرات معلق، گرده گل و حتی چسبیدن زنبور به عسل موجب می‌شود تا عسل سریع‌تر از حالت عادی شکرک بزند.

معمولا عسل‌های چوبی و با موم سریع‌تر از عسل‌های بدون موم و فیلتر شده شکرک می‌زنند.

آیا هر عسلی که شکرک می‌زند، طبیعی است؟

عسل طبیعی شکرک می‌زند، اما این موضوع به این معنا نیست که هر عسلی که شکرک میزند طبیعی و خالص است. اگر زنبور عسل از آب شکر یا گلوکز تغذیه کند و یا عسل کاملا تقلبی باشد و با آب شکر تهیه شده باشد نیز ممکن است پس از مدتی شکرک بزند. از همین رو نمی‌تواند شکرک زدن را نشانه‌ای از طبیعی بودن عسل در نظر گرفت.

شکرک عسل تقلبی چه شکلی است؟

برخی افراد معتقد هستند که برای تشخیص شکرک عسل طبیعی از عسل تقلبی باید به بافت شکرک دقت کنید. زمانی که عسل طبیعی شکرک می‌زند، بافت آن بسیار نرم است.

به صورتی که اگر عسل شکرک زده را روی یک سطح بریزیم، خیلی زود پهن می‌شود ولی آنقدر شل نیست که حرکت می‌کند. شکرک عسل طبیعی بسیار ریز است و از همین رو در دهان حس نمی‌شود. اما این موضوع به هیچ عنوان تایید شده نیست.

بافت شکرک عسل معمولا به نوع تغذیه که زنبور عسل داشته، بستگی دارد. ممکن است شکرک عسل به صورت خامه‌ای باشد یا کاملا شبه به دانه‌های شکر به نظر برسد. حقیقت این است که هیچ روشی برای تشخیص شکرک عسل طبیعی از عسل تقلبی وجود ندارد.

روش‌های رفع شکرک زدن عسل در خانه

عسل شکرک زده را چکار کنیم؟ آیا می‌دانید نحوه برطرف کردن شکرک عسل چگونه است. در بیشتر کشورها به خاطر حفظ خواص بیشتر از عسل خام و حرارت ندیده استفاده می‌کنند و این عسل‌ها خیلی زود شکرک می‌زنند.

در بیشتر کشورها مردم با عسل شکرک زده مشکلی ندارند، اما اگر شکرک داخل عسل را دوست ندارید، می‌توانید عسل را در یک ظرف بریزید و آن را روی ظرف دیگری که داخل آن آب گرم با دمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد وجود دارد، قرار دهید.

با این روش بخش زیادی از شکرک داخل عسل آب می‌شود. به خاطر داشته باشید که به هیچ عنوان نباید عسل را حرارت دهید، زیرا این کار موجب از بین رفتن خواص درمانی عسل می‌شود.

در مورد این سوال که آیا خوردن عسل شکرک زده خوبه یا نه باید بدانید که مصرف عسل شکرک زده هیچ مشکلی ندارد و در اکثر کشورها مردم از عسل شکرک زده درست مثل عسل‌های عادی استفاده می‌کنند.

سوالات متداول

در ادامه به برخی از سوالات پر تکرار شما عزیزان پاسخ می دهیم:

عسل شکرک زده بهتره یا عسل حرارت دیده؟

شکرک زدن عسل امری کاملا طبیعی است و هیچ مشکلی در کیفیت عسل ایجاد نمی‌کند. اما حرارت دادن عسل موجب از بین رفتن بخش زیادی از خواص عسل می‌شود. بهتر است عسل را به صورت شکرک زده مصرف کنید و یا در صورت نیاز آن را روی ظرف آب گرم بگذارید تا شکرک عسل از بین برود.

چرا عسل‌های درب مغازه شکرک نمی‌زنند؟

بیشتر کارخانه‌ها قبل از بسته‌بندی عسل به منظور جلوگیری از فساد و شکرک زدن عسل را در معرض حرارت قرار می‌دهند. این کار جلوه‌ای شفاف به عسل می‌بخشد اما حرارت دادن عسل موجب از بین رفتن بخش زیادی از خواص آن می‌شود.

شکرک زدن عسل نشانه چیست؟

شکرک زدن عسل می‌تواند به دلیل قرار گرفتن عسل در معرض هوای سرد، ورود رطوبت و آب به داخل ظرف عسل و یا نوع گیاهی که زنبور مصرف کرده ایجاد شود. اما شکرک زدن عسل به هیچ عنوان نشانه طبیعی بودن عسل نیست، زیرا عسل تقلبی هم شکرک می‌زند.

علت اصلی شکرک زدن عسل چیست؟

اصلی‌ترین علت شکرک زدن عسل متبلور شدن بلورهای عسل است که ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. شکرک زدن عسل طبیعی نشانه محلی و خام بودن عسل است.

آیا می‌توان عسل شکرک زده را استفاده کرد؟

استفاده از عسل شکرک زده هیچ مشکلی ندارد و در اکثر فروشگاه‌های اروپایی حتی مردم عسل را به صورت شکرک زده خریداری و مصرف می‌کنند.

از کجا بفهمیم عسل طبیعی است؟

شکرک زدن هیچ دلیل موجهی برای تشخیص طبیعی بودن عسل نیست. درواقع تشخیص عسل طبیعی از تقلبی بسیار سخت است و مطمئن‌ترین روش آزمایش کردن نمونه عسل در آزمایشگاه است.