همه چیز درباره ساز دف که باید بدانید + عکس

به گزارش تلنگر؛ ساز دف از آلات باستان و کشور های همجوار است. این ساز جزو موسیقی کوبه ای است که از پوست حیوانات ساخته می شود و دارای یک قاب چوبی زنجیر و پرده ای از پوست حیوانات است.

تاریخچه ساز دف

دف، یکی از قدیمی‌ترین سازهای کوبه‌ای جهان است که ریشه‌های آن به تمدن‌های باستانی برمی‌گردد. این ساز که صدایی گرم و دلنشین دارد، از دیرباز در موسیقی ایرانی و بسیاری از فرهنگ‌های دیگر جهان جایگاه ویژه‌ای داشته است.

شکل چهارگوش دف در تمدن ایلام، در قرن‌های هفتم و هشتم قبل از میلاد، مورد استفاده قرار می‌گرفته است. همچنین دف گرد (دایره شکل) در مصر، سال ۱۳۰۰ پیش از میلاد، مشاهده شده است. دف در موسیقی ایرانی و کردی حضور داشته و ریتم‌های آن هنوز در موسیقی کردی قابل ردیابی است.

با ورود اسلام به ایران، به دلیل دیدگاه‌های خاصی که نسبت به موسیقی وجود داشت، دف به خانقاه‌ها و تکایای کردستان پناه برد. به این ترتیب، بیش از ۱۳ قرن، دف همدم دراویش کردستان شد و با ذکر و سماع آن‌ها آمیخته شد.

انواع ساز دف را بشناسید

دف، ساز کوبه‌ای بسیار محبوب و متنوعی است که در انواع مختلف و با ویژگی‌های متفاوت ساخته می‌شود. هر نوع دف، صدایی منحصر به فرد دارد و برای سبک‌های موسیقی خاصی مناسب است. در ادامه به برخی از انواع رایج دف و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم:

دف کوکی

دف کوکی نوعی دف است که امکان تنظیم دقیق صدا را فراهم می‌کند. برخلاف دف‌های معمولی که صدای ثابتی دارند، در دف کوکی می‌توان با تنظیم کشش پوست، صدای ساز را به دلخواه تغییر داد. این ویژگی به نوازنده اجازه می‌دهد تا دف را با سازهای دیگر هماهنگ کند و در اجرای قطعات موسیقی پیچیده‌تر، تنوع بیشتری ایجاد کند.

ساز دف رکوردینگ

دف رکوردینگ نوعی دف تخصصی است که به منظور ضبط صدا در استودیو و محیط‌های حرفه‌ای طراحی شده است. این ساز با ویژگی‌های خاصی که دارد، صدایی شفاف، واضح و با کیفیت بالا تولید می‌کند که برای ضبط موسیقی و تولید محتوا بسیار مناسب است.

دف معمولی

دف معمولی یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین سازهای کوبه‌ای در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر است. این ساز با صدایی گرم و دلنشین، نقش مهمی در موسیقی آیینی، فولکلور و حتی موسیقی مدرن ایفا می‌کند.

نکات مهم موقع خرید ساز دف

خرید دف نیاز به دقت و توجه به جزئیات دارد تا بتوانید سازی با کیفیت و مناسب برای خود انتخاب کنید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام خرید دف باید به آن‌ها توجه کنید اشاره می‌کنیم:

پوست دف

دف ها به طور کلی از پوست طبیعی یا از پوست مصنوعی تهیه می شوند. دف های طبیعی از دف های مصنوعی از قیمت بالاتری برخوردارند. همچنین دارای کیفیت صدای بالاتری نیز هستند.

دف های طبیعی را موقه نواختن باید گرم کنید. چون در اثر تغییرا آب و هوای کیفیت صدا و خروجی صدایشان دسستخوش تغییر می کنند.

وزن و اندازه ساز دف

وزن و اندازه دفی که از آن استفاده می کنید اولین نکته ای است که هنگام خرید دف باید به آن توجه کنید. اگر وزن دف بیشتر از حد متوسط  باشد هنگام نواختن در زمان زیاد موجب خستگی شما خواهد شد. انتخاب سایز دف به سنتان و و قدرت دستان شما بستگی دارد.

بر اساس جنس قاب (کمانه)

رایج‌ترین نوع دف است و قاب آن از چوب‌هایی مانند چوب گردو، چنار، بید یا تاک ساخته می‌شود. چوب تاک به دلیل ویژگی‌های صوتی خاص، برای ساخت دف بسیار مناسب است.قاب این نوع دف از فلزاتی مانند مس یا برنج ساخته می‌شود. دف فلزی صدایی زنگ‌دارتر و شفاف‌تر دارد.

در ساخت قاب این دف کامپوزیتی از ترکیبی از مواد مختلف مانند چوب و فیبر استفاده می‌شود.

ظاهر کلی ساز دف

همیشه حواستان باشد یک دف واقعی شکلش جوری است که کاملا گرد باشد نه بیضی. در ادامه هنگام خرید دقت کنید سطح پوست دف هموار باشد و هیچ گونه لقی در آن دیده نشود.

برای فهم این موضوع می توانید دف انتخاب شده خود را بر روی سطحی کاملا صاف همچون شیشه قرار دهید و با چشم های خود ببینید که آیا کناره های دف با شیشه از فاصله برابری برخوردار هستند و یا اینکه نه.

میزان صدا

دفی صدای مناسبی دارد که نه خیلی بم و نه خیلی صدای آن تیز باشد. البته اگر نوازنده ای هستید با نوک انگشتتان می نوازید شما آزاد هستید هرگونه دفی را انتخاب کنید.  اما اگر از جمله نوازندگانی هستید که بصورت هیجانی و همچنین شلاقی از این نوع سازهای ضربی استفاده می کنند، حتما باید دفی را انتخاب کنید که در ابتدا صدایی تیز داشته باشد؛ چرا که در گذر زمان صدای تیز ساز مورد علاقه شما نرم تر خواهد شد. ناگفته نماند که هر چه زنجیرهای دور دف و وزن آن ها بیشتر باشد، صدای تولید شده از آن قدرتمند تر خواهد بود.

شرایط نگهداری ساز دف

• با دست کثیف و چرب از آن استفاده نشود.
• به‌ صورت آویزان نگه داری شود.
• در معرض تابش نور خورشید و مجاورت حرارت نباشد.
• هر چند وقت یک بار از آن استفاده کنید تا اصطلاحا صدای آن نخوابد.
• در محیط مرطوب قرار نگیرد.
• در جعبه قرار داده شود.

نوازندگان دف

از نوازندگان به نام دف در ایران می‌توان بیژن کامکار و مسعود حبیبی را نام برد. هژار زهاوی از نوازندگان بنام بین‌المللی است.

نتیجه گیری

هنگام خرید ساز دف، به مواردی مانند جنس پوست، جنس قاب، اندازه، نوع کوک، بودجه و سبک موسیقی که می‌خواهید بنوازید، توجه کنید. از اینکه تجربیات و نظرات خود را در خصوص این ساز سنتی با ما به اشتراک می گذارید سپاسگزاریم.

انتهای مطلب/ ی.ر