چگونه غیبت را ترک کنیم + روش های درمان
غیبت این عادت ناپسند و مخرب نه تنها روابط انسانی را خدشهدار میکند بلکه بار سنگینی از گناه و پشیمانی را بر دوش فرد غیبتکننده میگذارد. ترک این عادت ناپسند گامی بزرگ در جهت تزکیه نفس و سلامت روان است. در این مسیر آگاهی از ماهیت غیبت عواقب آن و راهکارهای عملی برای ترک آن میتواند راهنمای ما باشد. با ما همراه باشید تا با هم به بررسی این موضوع مهم بپردازیم و راهکارهایی مؤثر برای غلبه بر این عادت ناپسند را بیاموزیم.

به گزارش تلنگر؛ چگونه غیبت را ترک کنیم غیبت یکی از گناهان کلامی است که در بسیاری از جوامع و فرهنگها از آن بهعنوان رفتاری ناپسند یاد میشود. این عمل نه تنها به شخصیت فردی که غیبت در موردش گفته میشود آسیب میزند بلکه رابطههای اجتماعی را نیز مختل میکند. در این مقاله به بررسی روشها و راهکارهای ترک غیبت پرداخته میشود.
چگونه غیبت را ترک کنیم
در مسیر خودسازی و تهذیب نفس ترک غیبت به عنوان یکی از مهمترین موانع، همواره مورد توجه بوده است. غیبت نه تنها آبروی فرد غایب را لکهدار میکند بلکه آرامش و سلامت روح و روان فرد غیبتکننده را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. برای رهایی از این عادت ناپسند لازم است با آگاهی از ماهیت آن عواقب ناگوارش و راهکارهای عملی ترک آن گامی استوار در این مسیر برداریم. در این مقاله به بررسی دقیق و جامع این موارد میپردازیم تا بتوانیم با غلبه بر این عادت ناپسند به آرامش و سلامت روانی دست یابیم.
آگاهی از زیانهای غیبت
یکی از نخستین گامها در ترک غیبت آگاهی از آسیبهایی است که این رفتار به فرد و جامعه وارد میآورد. غیبت به معنای بیان عیبها و کاستیهای دیگران پشت سر آنهاست که ممکن است باعث تحقیر و آسیب به شخصیت فرد شود. علاوه بر این غیبت روابط انسانی را خراب کرده و باعث کاهش اعتماد در روابط اجتماعی میشود.
در قرآن کریم نیز درباره غیبت هشدار داده شده است:
«وَ لَا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا ۚ أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ»
(حجرات آیه 12)
این آیه به وضوح بیان میکند که غیبت همچون خوردن گوشت بدن مرده است و باید از آن پرهیز کرد.
توجه به قدرت زبان
زبان انسان یکی از ابزارهای بسیار مؤثر در برقراری ارتباط است. از همین رو باید بهطور مداوم مراقب آن باشیم. در بسیاری از موارد، انسانها بدون توجه به عواقب، صحبتهای غیبتآمیز میکنند. برای ترک این رفتار اولین گام این است که خود را نسبت به آن آگاه کنیم و دقت کنیم که آیا در حال بیان سخنان منفی در مورد کسی هستیم یا نه.
جایگزین کردن سخنان مثبت
در مواجهه با دیگران سعی کنید به جای صحبتهای منفی و غیبتآمیز به نکات مثبت دیگران توجه کنید. اگر در جمعی هستید که ممکن است شروع به غیبت کنند به تدریج میتوانید با گفتن کلمات مثبت در مورد فرد مورد نظر رفتار جمع را تغییر دهید. صحبتهای مثبت درباره دیگران نه تنها باعث ترک غیبت میشود بلکه فضایی سالم و مثبت را در اجتماع ایجاد میکند.
یادآوری خود و توجه به اخلاق دینی
در بسیاری از مواقع فرد انسان متوجه نمیشود که در حال غیبت است. در این موارد یادآوریهای اخلاقی و دینی میتواند کمککننده باشد. به عنوان مثال هنگام شروع به صحبت درباره کسی لحظهای درنگ کنید و از خود بپرسید که آیا این سخن در جهت ساختن است یا تخریب؟ این خودآگاهی میتواند موجب جلوگیری از غیبت شود.
نکوهش کردن غیبت در جمع
اگر در جمعی قرار دارید که صحبتهای غیبتآمیز میشود، بهطور مودبانه از آن جلوگیری کنید. میتوانید بهجای ادامه دادن به بحثهای منفی، بحثهای سازنده و مثبتتری را مطرح کنید. این عمل به تدریج بهعنوان یک الگو در جمع شناخته میشود و افراد دیگر نیز به سمت رفتارهای مثبت هدایت میشوند.
تلاش برای داشتن تفکر مثبت
یکی از علتهای اصلی غیبت، ذهنیت منفی افراد نسبت به دیگران است. اگر فردی همیشه به عیوب دیگران توجه کند احتمالاً تمایل بیشتری به غیبت خواهد داشت. برای مقابله با این امر باید به تمرین تفکر مثبت در مورد دیگران پرداخته و سعی کنید نگاه خود را به سوی ویژگیهای مثبت آنها معطوف کنید.
استفاده از دعا و استغفار
در مسیر ترک هر نوع گناه، بهویژه غیبت میتوان به دعا و استغفار نیز پناه برد. از خداوند بخواهید که شما را در ترک این عمل ناپسند یاری کند و زبان شما را از گفتن سخنان نادرست حفظ نماید. دعا میتواند موجب تقویت اراده و پایداری در این مسیر شود.
جایگزینی فعالیتهای مثبت
گاهی اوقات، افراد بهدلایل مختلف از جمله پر کردن اوقات فراغت، شروع به غیبت میکنند. برای جلوگیری از این مسئله، بهتر است وقت خود را صرف فعالیتهای مفید و سازنده کنید. مطالعه، ورزش، فعالیتهای هنری و دیگر کارهای مفید میتوانند به شما کمک کنند تا ذهن خود را از غیبت و افکار منفی دور نگه دارید.
ترک غیبت با پاسخ به سوال چرا غیبت می کنیم؟
یکی از روشهای ترک غیبت پاسخ به این سوال است که چرا غیبت میکنیم. برخی افراد غیبت را روشی برای برقراری ارتباطات میدانند. گاهی اوقات نیز حسادت یا تمایل به آسیب رساندن به شخص مورد نظر موجب میشود که فرد به غیبت دست بزند. علاوه بر این برخی افراد ممکن است برای جلب توجه و قرار گرفتن در مرکز توجه، شروع به صحبت پشت سر دیگران کنند.
تفکر درباره از بین بردن حسنات
بسیاری از افراد نمیدانند که غیبت میتواند باعث از بین رفتن حسنات در قیامت شود. در روایات آمده است که آتش در سوزاندن چوب خشک از غیبت در از بین بردن حسنات سریعتر عمل نمیکند (محدث نوری، مستدرک الوسایل، ج۹، ص۱۲۶).
توجه به آثار اخروی غیبت
اگر فردی که غیبت میکند، از آثار اخروی آن آگاه باشد، قطعاً از این کار پرهیز خواهد کرد. در سوره حجرات آمده است که اگر غیبت کننده توبه کند، آخرین کسی است که وارد بهشت میشود و اگر توبه نکند، اولین کسی است که به دوزخ خواهد رفت (حجرات، سوره ۴۹، آیه ۱۲).
ایمان به خدا و یاد خدا
ایمان به خدا و داشتن تقوا انسان را از ارتکاب گناهان باز میدارد. چگونه ممکن است کسی به خدا و حساب و کتاب او ایمان داشته باشد و از گناه اجتناب نکند؟ یاد خدا و توجه به این نکته که انسان در محضر خداوند قرار دارد باعث میشود از گناه دوری کند. امام صادق علیهالسلام میفرمایند: «اگر خواهان سلامت خود هستی، به یاد آفریدگار باش نه به یاد مخلوقات و آفریدهها تا یاد او برایت عبرتی باشد و مانع از غیبت شود و به جای گناه ثواب نصیبت گردد» (مصباح الشریعه، باب ۴۹).
آگاهی از عیوب خود
غیبت و سخن گفتن درباره عیوب دیگران موجب میشود که فرد غیبتکننده احساس برتری نسبت به دیگران پیدا کند. کسی که از عیوب خود آگاه و به آنها معترف است هرگز به دنبال عیبجویی از دیگران نخواهد بود و از غیبت اجتناب میکند. حضرت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام نیز در این باره فرمودهاند:
نکات مهم
- ترک غیبت یک فرایند تدریجی است: انتظار نداشته باشید که یک شبه بتوانید این عادت را ترک کنید.
- صبور باشید و ناامید نشوید: اگر گاهی اوقات غیبت کردید، ناامید نشوید و به تلاش خود ادامه دهید.
- به خودتان پاداش بدهید: هر زمان که موفق شدید از غیبت کردن خودداری کنید، به خودتان پاداش بدهید.
با انجام این راهکارها و تمرین مداوم میتوانید به تدریج غیبت را ترک کنید و به فردی بهتر تبدیل شوید.
نتیجهگیری
غیبت یک رفتار ناپسند است که علاوه بر آسیب به فرد مورد نظر میتواند روابط اجتماعی را نیز مختل کند. با آگاهی از زیانهای آن استفاده از روشهای مثبت در تعاملات اجتماعی، و تقویت خودآگاهی میتوانیم این رفتار را ترک کنیم. در این مسیر اراده و تلاش مستمر ضروری است. همچنین از خداوند درخواست کمک در این زمینه میتواند عامل مهمی در موفقیت ما باشد.
انتهای مطلب/ ی.ر