معرفی صفر تا صد ساز سنتور + عکس های جذاب از آن

به گزارش تلنگر؛ ساز سنتور متعلق به دوره های آشوری و بابلی ها بوده است. ایرانیان قبل از اسلام این ساز کونار می نامیدند. در این مقاله سنتور را به شما به طور کامل معرفی خواهیم کرد.

تاریخچه ساز سنتور

سنتور یکی از سازهای زهی کوبه‌ای و اصیل موسیقی ایرانی است که قدمتی طولانی دارد. ریشه‌های این ساز به دوران باستان برمی‌گردد و در طول تاریخ تحولات بسیاری را تجربه کرده است.

ریشه‌های تاریخی

• عصر باستان:قدیمی‌ترین نشانه‌های ساز شبیه به سنتور را می‌توان در سنگ‌تراشی‌های آشور و بابلیان (۵۵۹ پیش از میلاد) مشاهده کرد. در این سنگ‌تراشی‌ها، سازی که شباهت زیادی به سنتور دست‌ورزی دارد، در میان صف تشریفاتی به تصویر کشیده شده است.
• دوران ساسانیان:در کتب تاریخی و تألیفات نویسندگان این دوره، از جمله مسعودی، نام سنتور به عنوان یکی از سازهای رایج موسیقی ساسانی ذکر شده است.
• دوران اسلامی:در این دوره، با توجه به اهمیت موسیقی در فرهنگ اسلامی، سنتور نیز جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. دانشمندان و موسیقی‌دانان بزرگی مانند فارابی و ابن سینا در آثار خود به سنتور اشاره کرده‌اند.

انواع ساز سنتور

سنتور، با تنوع ساختاری و صدایی که دارد، در انواع مختلفی ساخته می‌شود. هر کدام از این انواع، کاربرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی انواع رایج سنتور می‌پردازیم.

انواع سنتور بر اساس کوک

• سنتور سل کوک: رایج‌ترین نوع سنتور است و برای آموزش و اجرای موسیقی ایرانی به کار می‌رود. در این نوع سنتور، نت دو همصدا با دو دیاپازون است.
• سنتور لا کوک: صدایی زیرتر از سل کوک دارد و اغلب در تک‌نوازی‌ها و بداهه‌نوازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سنتور سی کوک: نوع دیگری از سنتور است که کوک متفاوتی دارد.

انواع سنتور بر اساس تعداد خرک

• سنتور ۹ خرک: رایج‌ترین نوع سنتور است و دارای ۷۲ سیم است.
• سنتور ۱۰ خرک: دارای سیم‌های بیشتری نسبت به سنتور ۹ خرک است و صدای پُرتر و عمیق‌تری دارد.
• سنتور ۱۱ خرک و ۱۲ خرک: این نوع سنتورها کمتر رایج هستند و عمدتاً برای اجرای موسیقی خاص و یا قطعات پیچیده به کار می‌روند.

انواع دیگر سنتور

• سنتور باس: جعبه صوتی بزرگ‌تری نسبت به سنتور معمولی دارد و سیم‌های آن ضخیم‌تر است. صدای آن یک اکتاو بم‌تر از سنتور معمولی است.
• سنتور باریتون: نوعی سنتور با صدای بم است.
• سنتور کروماتیک: این نوع سنتور دارای گام کامل است و امکان اجرای قطعات موسیقی غربی را بر روی آن فراهم می‌کند.

معرفی اجزای ساز سنتور

سنتور یکی از سازهای اصیل ایرانی است که از اجزای مختلفی تشکیل شده است. هر کدام از این اجزا نقش مهمی در تولید صدا و کیفیت نوازندگی سنتور ایفا می‌کنند. در ادامه به معرفی دقیق‌تر اجزای ساز سنتور می‌پردازیم:

بدنه سنتور

بدنه سنتور که بزرگترین بخش آن است، جعبه‌ای چوبی است که از چند قسمت تشکیل شده است:

• صفحه رویی: این صفحه چوبی، خرک‌ها را نگه می‌دارد و ارتعاشات سیم‌ها را به داخل جعبه منتقل می‌کند.
• صفحه زیرین: این صفحه به عنوان کف سنتور عمل می‌کند و با زمین یا میز سنتور در تماس است.
• کلاف: قسمت دور سنتور است که به شکل یک ذوزنقه است. کلاف از چهار ضلع تشکیل شده که گوشی‌ها، سیم‌گیرها و پیشانی سنتور روی آن قرار می‌گیرند.
• پیشانی: ضلع جلویی و کوچکتر ساز است.
• سیم‌ها: سیم‌های سنتور از جنس فلز هستند و در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلفی وجود دارند. ارتعاش سیم‌ها باعث تولید صدا می‌شود.
• خرک‌ها: خرک‌ها قطعات کوچکی از چوب هستند که روی صفحه رویی قرار می‌گیرند و سیم‌ها روی آن‌ها تکیه می‌کنند.
• گوشی‌ها: گوشی‌ها برای کوک کردن سیم‌ها استفاده می‌شوند.
• سیم‌گیرها: سیم‌گیرها برای ثابت نگه داشتن سیم‌ها در جای خود استفاده می‌شوند.
• شیطانک‌ها: شیطانک‌ها قطعات کوچکی از چوب هستند که از تماس مستقیم سیم‌ها با چوب جلوگیری می‌کنند.
• مضراب: مضراب ابزاری است که برای زدن به سیم‌ها استفاده می‌شود.
• آچار کوک: آچار کوک برای تنظیم کوک سیم‌ها استفاده می‌شود.

جنس چوب سنتور

چوب‌های رایجی که برای ساخت سنتور استفاده می‌شوند عبارتند از:

• گردو: چوبی با صدای گرم و رسا
• سرو: چوبی با صدای شفاف و زنگدار
• توسکا: چوبی با صدای نرم و ملایم

عوامل موثر بر صدای سنتور

علاوه بر نوع سنتور، عوامل دیگری نیز بر صدای آن تاثیرگذار هستند:

• جنس چوب: چوب‌های مختلف مانند گردو، سرو و توسکا، هر کدام صدای متفاوتی به سنتور می‌دهند.
• ضخامت سیم‌ها: سیم‌های ضخیم‌تر صدایی بم‌تر و سیم‌های نازک‌تر صدایی زیرتر تولید می‌کنند.
• نحوه ساخت: کیفیت ساخت سنتور و دقت در ساخت آن نیز بر صدای ساز تاثیرگذار است.

در انتخاب نوع سنتور، باید به موارد زیر توجه کرد

• سطح مهارت نوازنده: برای مبتدیان، سنتور سل کوک ۹ خرک مناسب‌تر است.
• نوع موسیقی که قصد اجرا دارید: برای اجرای موسیقی کلاسیک ایرانی، سنتور سل کوک مناسب‌تر است و برای اجرای موسیقی تلفیقی، سنتور کروماتیک مناسب‌تر است.
• بودجه: قیمت انواع مختلف سنتور متفاوت است.

انتهای مطلب/ ی.ر