انقلابی از جنس دیفای

دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز به یکی از موضوعات داغ در بین فعالان بازار کریپتو تبدیل شده‌است. دیفای به مجموعه‌ای از برنامه‌های مالی اشاره دارد که از شبکه‌ها و فناوری‌های بلاک چین استفاده می‌کنند. در ادامه این مطلب که برگرفته از بلاگ صرافی ایرانیکارت است، به کاربرد و پروژه‌های برتر دیفای در سال ۲۰۲۳ می‌پردازیم.

شکسته شدن ساختارهای سنتی مالی با ظهور دیفای

در بسیاری از کشورهای جهان، ارزهای ملی با چالش‌هایی مانند تورم رو به رو هستند. در نتیجه، بسیاری از افراد صرفاً به دلیل سوء مدیریت ارز از سوی موسسات مالی متمرکز، بخش زیادی از ثروت خود را از دست می‌دهند. با وجود اینکه، دولت‌ها ذاتاً قرار است از دارایی مردم محافظت کنند، اما اغلب این اتفاق نمی‌افتد و ارگان‌ها کشورشان را چنان بدهکار می‌کنند که در نهایت این مردم هستند که بیشترین آسیب را می‌بینند. در چنین شرایطی کل نظام پولی و مالی کشور نیز با چاپ ارز بدون پشتوانه دچار بحران می‌شود.

بانک‌ها نیز یکی از عوامل مهمی هستند که در گسترش ایده مالی غیر متمرکز نقش دارند. تقریباً همه بانک‌ها سود پس‌انداز مشتریان را به صورت مبالغ تکراری یا ثابت پرداخت می‌کنند. در حالی که بانک‌ها از پول مشتریان برای سرمایه گذاری در بازارهای مختلف و یا وام به مشاغل با نرخ بهره بالاتر استفاده می‌کنند. در نتیجه، بانک‌ها سود بیشتری از پول مشتریان به دست می‌آورند و بخش ناچیزی از سود را به مشتری می‌پردازند. نرخ بهره سالانه در سراسر جهان بین ۲ تا ۳ درصد است که نشان می‌دهد مردم با سپرده‌گذاری پول خود در بانک‌ها از مزایای قابل توجهی برخوردار نمی‌شوند. بنابراین، افراد باید راه‌های دیگری برای تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌های خود در بازار سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و بسیاری از ابزارهای مالی دیگر پیدا کنند.

دیفای که مخفف عبارت Decentralized Finance است، به عنوان یک راه حل مطلوب برای مشکلات ذکر شده در سیستم‌های مالی متمرکز ظاهر شد. DeFi، امکان دور زدن تورم‌ها و انجام امور مالی بدون دخالت موسسات و دولت را با استفاده از فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال برای افراد فراهم می‌کند.

کاربرد دیفای چیست

پروتکل‌های مالی بر سه عنصر قابلیت همکاری، قابلیت برنامه‌ریزی و سهولت نگارش تکیه می‌کنند. امور مالی غیرمتمرکز رهبر جنبش Open Finance است. جنبش مالی باز جایگزینی برای خدمات مالی مانند پس انداز، بیمه، وام و بسیاری از فعالیت‌های مالی مهم دیگر ایجاد می‌کند. انتظار می‌رود در سال‌های آینده برنامه‌های کاربردی دیفای از برنامه‌های مالی سنتی پیشی بگیرند. در این بخش خلاصه ای از موارد مختلف استفاده رایج  دیفای آورده شده‎‌است.

پلتفرم های وام دهی

ماهیت منبع باز DeFi فرصت‌های استثنایی را برای پروتکل‌های وام دهی ایجاد می‌کند. پروتکل‌های امور مالی غیرمتمرکز به فعالیت‌های وام دهی سهولت می بخشند. این پروتکل‌ها تضمین کننده وثیقه دارایی‌های دیجیتال، استانداردسازی، بررسی اعتبار صفر و تسویه آنی تراکنش‌ها هستند. همچنین پشتیبانی از روش‌های تأیید رمزنگاری، ریسک کم و فرآیند مقرون‌به‌صرفه، ویژگی‌هایی هستند که خدمات وام‌دهی غیرمتمرکز را از سیستم‌های اعتباری معمولی متمایز می‌سازند.

معاملات غیرمتمرکز

صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX نیز یکی از مهم‌ترین محصولات دیفای هستند. در پلتفرم‌های مبادلات ارز دیجیتال، کاربران می‌توانند به خرید و فروش یا نگهداری ارز دیجیتال بدون دخالت شخص ثالث بپردازند.

استیبل کوین

استیبل کوین‌ها از اجزای قدرتمند اکوسیستم دیفای هستند، زیرا از نظر ارزش با دارایی‌های واقعی مانند دلار برابری می‌کنند. هدف اصلی از طراحی استیبل کوین‌ها تضمین عملکرد، اعتماد و ثبات است. استیبل کوین‌ها به سه دسته مختلف استیبل کوین‌های دارای وثیقه فیات، بدون وثیقه و دارای وثیقه رمزنگاری شده طبقه بندی می‌شوند.

 بیمه

اکوسیستم DeFi با حذف واسطه ها فرصت‌های بهتری را برای بسترهای سرمایه‌گذاری و بیمه ارائه می‌کند. بازار توکن های امنیتی نقش مهمی در فعالیت های بیمه ای ایفا می کند. Polymath نمونه کامل یکی از بهترین پروژه‌های DeFi در بیمه است.

دیفای با چه چالشی روبرو است؟

با وجود اینکه دیفای یک انقلاب در صنعت کریپتو است، اما با محدودیت‌ها و مشکلاتی نیز همراه است.

عدم رعایت مقررات

همانطور که می دانیم DeFi یک نهاد غیرمتمرکز است که توسط هیچ بانک مرکزی، مرجع یا شخص ثالثی کنترل نمی‌شود و به طور مستقل عمل می کند. به دلیل جرایم مالی مانند پولشویی و تامین مالی تروریسم، سیستم‌های بانکداری سنتی به شدت تحت نظارت هستند. اما چنین کنترلی در سیستم دیفای وجود ندارد.

 آسیب پذیری‌

بلاک چین یک دفتر کل غیرقابل تغییر است؛ به این معنی که که ایجاد هرگونه تغییر در سوابق تراکنش دشوار است. با این حال، برخی از مؤلفه‌های دیفای مستعد هک هستند که در نهایت می‌تواند منجر به از دست دادن وجوه و نقض داده‌ها شود. بر اساس گزارش پایگاه داده حملات سایبری REKT، پروتکل‌های دیفای آسیب‌پذیر هستند و تا به حال بیش از ۴,۷۵ میلیارد دلار تراکنش‌های جعلی، سوء استفاده‌ و هک اتفاق افتاده‌است. محبوب ترین نوع حمله سایبری نیز هانی پات است.

مقیاس پذیری

راه حل‌ دیفای دو مزیت عمده دارد: شفافیت و امنیت. با این حال، یکی از اشکالات اصلی آن عملکرد ناکارآمد است. در مقایسه با سیستم‌های مالی متمرکز، راه حل‌های DeFi سرعت تراکنش‌های آهسته و همچنین مشکلات مقیاس پذیری دارند. در نتیجه، فرآیندها زمان زیادی می‌برند و در نهایت بر عملکرد کلی شبکه تأثیر می‌گذارند.

 کارمزد بالا و نقدینگی کم

در دنیای ارزهای دیجیتال، نقدینگی به میزان خرید یا فروش دارایی دیجیتال بستگی دارد. نقدینگی پایین به این معنی است که نوسانات بازار باعث افزایش قیمت ارزهای دیجیتال شده و دارایی‌ها دچار کمبود می‌شوند. در نتیجه، نقدینگی کم منجر به هزینه‌های تراکنش بالا می‌شود، به‌ویژه زمانی که ارز دیجیتال خاصی در دسترس نباشد و معامله دارایی‌های دیجیتال با هزینه بسیار بالا صورت می‌گیرد. بنابراین، کاربران قادر به مبادله دارایی‌های خود نخواند بود که این موضوع بر کارایی سیستم‌های مالی تأثیر می‌گذارد.

آشنایی با رهبران انقلاب دیفای در ۲۰۲۳

اکنون که با مفهوم و موارد استفاده دیفای آشنا شدید، بهتر است نگاهی به پروژه‌های برتر دیفای در سال ۲۰۲۳ داشته باشیم.

یونی سواپ (uniswap)

یونی سواپ که در سال ۲۰۱۸ تأسیس شد، یکی از پرطرفدارترین پروتکل‌های معاملاتی غیرمتمرکز و یکی از رهبران دیفای است. اکوسیستم Uniswap با این هدف ساخته شده‌است که معامله توکن‌ها را کاملاً خودکار و برای تمام افراد امکان پذیر کند. توکن بومی این پلتفرم UNI است که یک توکن حاکمیتی است و با حل مسائل نقدینگی از طریق راه‌حل‌های خودکار به بهبود کارایی در معاملات کمک می‌کند. یونی هم از نظر رشد قیمت و هم از نظر افزایش محبوبیت در سال ۲۰۲۱ شاهد  روند صعودی بوده‌است.

چین لینک (Chainlink)

چین لینک که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد. در واقع، Chainlink یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز است که جریان داده‌های مورد نیاز را برای قراردادهای هوشمند در حال اجرا بر روی پلتفرم‌های مختلف و قراردادهای هوشمند فراهم می‌کند. انواع داده‌های ارائه‌شده توسط اوراکل‌ها در اکوسیستم چین لینک می‌تواند بسیار متنوع باشد و از مدیریت زنجیره تامین گرفته تا برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را شامل می‌شود. چین لینک می تواند به تمام شبکه های بلاک چین سرویس دهد زیرا هیچ بلاک چین بومی ندارد، بلکه با بلاک چین‌های مختلف یکپارچه شده است تا اطلاعات مرتبط را ارائه دهد.

یرن فایننس (Yearn Finance)

یرن فایننس نیز درست مانند سایر پروتکل های دیفای، دسترسی ساده‌تر به خدمات مالی را بدون نیاز به واسطه امکان پذیر می‌کند. در واقع، یرن فایننس مجموعه‌ای از پروتکل‌های مختلف است که خدماتی مانند بیمه، وام و موارد دیگر را در اتریوم را ارائه می‌دهد. ستون فقرات پروتکل شامل توسعه دهندگان مستقل در کنار دارندگان توکن YFI است. هدف این پروتکل ارائه محصولات با رابط‌های بصری و ساده در کل اکوسیستم DeFi است.

سخن پایانی

با خواندن این مطلب متوجه شدید که دیفای یک تحول بزرگ در سیستم‌های مالی است. نیاز روزافزون به برطرف کردن مشکلات سیستم‌های مالی سنتی، به رشد اکوسیستم دیفای کمک می‌کند. اگر قصد سرمایه گذاری در ارزهای دیفای مانند یرت فایننس را دارید، ایرانیکارت امکان خرید ارزهای دیفای را بدون پرداخت کارمزد برای کاربران ایرانی فراهم کرده‌است.