ثواب و فضیلت قربانی کردن در عید قربان را بدانید
امیر المومنین حضرت علی (ع) فرمود: اگر مردم می دانستند در قربانی چه آثار و برکاتی است، قطعاً قرض کرده و قربانی می کردند.
در این مطلب از تلنگر به ثواب و فضیلت قربانی کردن در عید قربان پرداخته‌ایم. عید قربان یکی از بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان، یادآور نهایت اخلاص و بندگی حضرت ابراهیم(ع) در برابر فرمان الهی است. در این روز پر فضیلت، مسلمانان با قربانی کردن حیوان، نه‌تنها به سنت پیامبران الهی عمل می‌کنند، بلکه به رحمت و برکت‌های فراوانی دست می‌یابند. قربانی کردن در عید قربان، عملی عبادی است که ثواب فراوانی دارد و نشان‌دهنده تقوا، ایثار و نزدیکی بنده به پروردگار خویش است.
قربانی کردن گوسفند در روز عید قربان یکی از پر برکت ترین اعمال حج در صحرای منا است. این عمل یکی از کارهای واجبی است که باید هر کدام از زائرین حج تمتع در روز عرفه و پس از رمی جمره انجام دهد.
احرام اولین کاری است که زائران حج تمتع باید در مکه انجام دهند، سپس از زوال روز نهم تا مغرب در سرزمین عرفات بمانن؛ منظور از وقوف این است که آنجا باشند چه در حال نشسته و دراز کشیده و چه در حال راه رفتن و یا خوابیدن. (البته نباید در تمام مدت خواب یا بی هوش باشند زیرا وقوف آنها باطل خواهد شد.)
بعد از آن حجاج از شب دهم تا اذان صبح در مشعر الحرام خواهند ماند و در روز عید قربان از آنجا به منطقه ای به نام منی بروند و رمی جمره عقبه را انجام دهند که در آنجا باید هفت عدد سنگریزه به جمره آخری بیندازند.
پس از اتمام کار، هر کدام از زائرین تمام شدن رمی خود را به مدیر کاروان اعلام می کند و مدیر کاروان نیز از طریق تلفن، نام فرد را به ذابحین اعلام می کند تا به نیابت از زائر، قربانی ذبح شود. به این ترتیب پس از ذبح قربانی ، به زائر حاجی گفته می شود.
فضیلت قربانی کردن در عید قربان
حضرت محمد(ص) فرموده اند:
در روزهای قربانی بعد از عبادات فریضه ای هیچ عبادتی اینقدر مقبول و پسندیده در بار الهی نیست و بیش از رسیدن قطرات خون به زمین مقبول پروردگار می گردد. لذا با شوق زیاد ودل پروسعت قربانی کنید.
همچنین فرموده اند:
به اندازه موهای بدن مذبوحه ثواب داده می شود پس برای حصول این اندازه ثواب کسی که قربانی بر او واجب نیست اگر قربانی کند کاری است بجا و در وقت ذبح قربانی باید پیشانی آن را بطرف قبله نماید.
3 روایت درباره فضیلت قربانی در روز عید قربان
«عن أبی عبد الله (ع) قال: قال رسول الله (ص) شعبان شهری ورمضان شهر الله وهو ربیع الفقراء وإنما جعل الأضحی لشبع مساکینکم من اللحم فأطعموهم؛
پیامبر اکرم (ص) فرمود: شعبان ماه من و رمضان ماه خدا و بهار مستمندان است و عید قربان قرار داده شده تا (با ذبح قربانی) مستمندان را از گوشت قربانی سیر کنید. پس آنان را از این اطعام بهره مند سازید.»
«عن أبی الحسن موسی ( ع ) قال: قال رسول الله (ص) لام سلمه وقد قالت له یا رسول الله نحضر الأضحی ولیس عندی ما أضحی به فأستقرض واضحی؟ قال فاستقرضی فإنه دین مقضی؛ ام سلمه به رسول خدا (ص) گفت: ای رسول خدا! عید قربان شده و نزد من چیزی نیست که قربانی کنم. آیا برای قربانی قرض کنم؟ پیامبر فرمود: قرض کن که وام آن پرداخت شدنی است.»
«عن شریح بن هانی عن علی ( ع ) أنه قال لو علم الناس ما فی الأضحیه لاستدانوا وضحوا انه لیغفر لصاحب الأضحیه عند أول قطره تقطر من دمها؛
حضرت امیر(ع) فرمود: اگر مردم می دانستند در قربانی (چه آثار و برکاتی) است، قطعاً قرض کرده و قربانی می کردند. اولین قطره ای که از خون قربانی بر زمین ریخته می شود، گناهان صاحب آن قربانی آمرزیده می شود.
حضرت امیر(ع) فرمود: اگر مردم می دانستند در قربانی (چه آثار و برکاتی) است، قطعاً قرض کرده و قربانی می کردند. اولین قطره ای که از خون قربانی بر زمین ریخته می شود، گناهان صاحب آن قربانی آمرزیده می شود.
شیوه قربانی کردن در حج
تا سال 1360 قربانی کردن احشام؛ شامل گوسفند، بز، گاو و شتر با روش سنتی انجام می شد و حاجیان به صف می ایستادند تا به نوبت قربانی های خود را به قصاب های حرفه ای که خود حاجی بودند تحویل دهند.
اما پس از این سال کشتارگاه های صنعتی ایجاد شد و توسط روش های مکانیزه عملیات ذبح قربانی انجام می شود.
زائران قبل از آغاز سفر، وجه مربوط به قربانی را به حساب مربوطه واریز کرده و مدیران کاروان ها موظف هستند در عربستن کوپن قربانی را دریافت نمایند و در روز عید قربان، آن را به انجام برسانند.
سوالات متداول
در ادامه به برخی از سوالات پر تکرار شما عزیزان پاسخ می دهیم:
دعایی که هنگام قربانی کردن خوانده می شود؟
از اما صادق(ع) روایت شده است که به هنگام قربانی کردن این دعا را بخوانید:
اِنّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ
من روی خود را به سوی کسی کردم که آسمان ها و زمین را آفریده
ما أنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی لِلّهِ رَبِّ
من در ایمان خود خالصم و از مشرکان نیستم. نماز و قربانی و زندگی و مرگم برای خداوندی است که پروردگار
الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ، وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ.
جهانیان است. شریکی برای او نیست. من به این برنامه مأمور شدم و از مسلمانانم.
اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّی.
خدایا از تو و برای توست. به نام خدا و خداوند بزرگتر است. خدایا از من قبول فرما.
(البتّه اگر به نیّت چند نفر قربانیِ مستحب انجام شود، بگوید:اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّا)
بسیار مناسب است افراد توانگر، در این روز قربانی نمایند و بیشتر آن را در میان افراد نیازمند و همسایگان و آشنایان پخش کنند.
کدام حیوانی را می توان برای قربانی انتخاب نمود؟
از سه نوع حیوان می توان برای قربانی استفاده کرد که عبارتند از:
- گوسفند، بز
- شتر
- گاو، گاومیش
بز نر و ماده در صحت قربانی شدن آن هیچ گونه تأثیری ندارد ، اما در شتر و گاو نوع ماده آن افضل است. همچنین گوسفند نر برتر از ماده است.
پوست قربانی را چه باید کرد؟
پوست قربانی صدقه داده می‌شود و یا از آن آلاتی مانند مشک، غربال یا فرش پوستی و غیره در خانه مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یا می‌توان آن را به چیزی که باقی مانده و از آن استفاده می‌شود تبدیل نمود.
قربانی کردن در حج واجب است یا مستحب؟
زائرانی که در حج تمتع مشغول اعمال حج هستند باید در روز دهم ذی الحجه، گوسفند، گاو، شتر یا بز را در منا ذبح کنند.
