نگاهی به زندگی پربرکت امام حسن مجتبی؛امام صبر و بردباری

به گزارش تلنگر امام حسن مجتبی (ع) نخستین فرزند حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س)‌ و اولین نوه پیامبر خدا می‌باشد که نام ایشان توسط پیامبر انتخاب شد و هفت سال از عمر خود را در کنار پیامبر خدا بودند.در این مقاله به بخشی از سرگذشت و فضائل آن بزرگوار می پردازیم.پس با ما همراه باشد.

ولادت

حسن بن علی بن ابی‌طالب(ع) که به امام حسن مجتبی شهرت دارد دومین امام شیعیان و نخستین فرزند امام علی(ع) و فاطمه(س) است.همچنین ایشان نخستین نوه پیامبر(ص) است که در شب نیمه ماه مبارک رمضان، سال سوم هجرت در شهر مدینه چشم به جهان گشود. رسول اکرم (ص) بلافاصله پس از ولادتش، او را در آغوش گرفت و در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت. سپس براى او گوسفندى قربانى کرد، سرش را تراشید و هم وزن موى سرش نقره به نیازمندان داد.

القاب امام حسن(ع)

لقب ‌های آن‌ حضرت عبارتند از: سبط، سید، زکى ،تقی، مجتبى می باشد که لقب مجتبی از همه معروف تر است.

امامت

در سن ۳۷ سالگی با ایشان برای خلافت و جانشینی امام علی(علیه السلام) بیعت شد. مدت امامت حضرت شش ماه و سه روز به طول انجامید. پس از آن تحت شرایط و دلایل خاص در سال ۴۱ هـ.ق با معاویه صلح کرد و به مدینه رفتند و مدت ده سال در مدینه زندگی کردند،شیخ مفید در کتاب ارشاد بیان می کند: «زمان بیعت (امامت) امام مجتبی روز جمعه ۲۱ رمضان سال چهل هجری بود»

فضائل امام حسن(ع)

فضایل امام حسن(ع) در منابع اهل‌سنت و شیعه  آمده است. او یکی از اصحاب کسا است که آیه تطهیر درباره آنان نازل شد و شیعیان آنان را معصوم می‌دانند. آیه اطعام، آیه مَوَدَّت، و آیه مُباهله نیز درباره او و پدر و مادر و برادرش نازل شده است.

1 . سرور جوانان بهشت

جابر از پیامبر خدا(ص) نقل کرده است : «هر کس خواست سرور جوانان بهشت را ببیند، پس به چهره حسن بن علی نگاه کند»

2 . هیبت رسول خدا

ابن علی رافعی نقل می‌کند: حضرت فاطمه با دو پسرش حسن و حسین(علیه السلام) خدمت رسول خدا(ص) رسید و فرمود: «این دو پسرانت هستند، پس چیزی به ارث و یادگار آن دو را بیاموز»، پیامبر(ص) چنین درباره آنها فرمود: «حسن، هیبت و ابهت مرا دارد. اما حسین دارای جود و بخشش و شجاعت من است».

3 . تواضع و محبت نسبت به فقرا

ابن شهر آشوب از کتاب «الفنون» از احمد مؤدّب و کتاب «نزهه الابصار» از ابن مهدی نقل می‌کند: امام حسن(علیه السلام) در حال گذر از جایی بود، دید عده‌ای از فقرا بر زمین نشسته‌اند و مقداری نانِ خشکِ خورد شده در سفره آنها است و مشغول خوردن هستند، از حضرت دعوت کردند از آن نان خشک میل کند، حضرت از مرکب پیاده شد در کنارشان نشست و از آن نان میل کرد، به برکت وجود امام نان آن‌قدر زیاد شد که همه از آن خوردند و سیر شدند، پس از غذا امام مجتبی(علیه السلام) از آنها دعوت کرد و در منزل خود از آنان پذیرایی نمود.

4 . نام‌گذاری امام حسن(ع) از سوی خداوند

جابر بن عبدالله می‌گوید: هنگامی که حضرت زهرا امام حسن(علیه السلام) را به دنیا آورد، به امام علی(علیه السلام) گفت: «برایش نام انتخاب کن». علی(علیه السلام) فرمود: «من در نام‌گذاری این فرزند بر پیامبر خدا پیش نمی‌گیرم». قنداقه امام حسن را خدمت رسول الله(ص) آوردند و گفتند: یا رسول الله! برایش نام انتخاب کن. پیامبر فرمود: «در این نام‌گذاری بر خدای متعال سبقت نمی‌گیرم». پس خدای متعال به جبرئیل وحی فرستاد که محمد(ص) صاحب فرزند شد، به جانب وی برو، تبریک بگو، و به او بگو که علی نسبت به تو مثل هارون نسبت به موسی است، پس نام فرزند هارون را بر وی بگذار. جبرئیل بر پیامبر(ص) فرود آمد، تولد فرزند را از جانب خداوند بر وی تبریک گفت و گفت: خدای متعال فرمود: «نام مولود فاطمه را به اسم پسر هارون نام‌گذاری کن». پیامبر فرمود: «نام پسر هارون چیست؟» جبرئیل گفت: شبر. پیامبر(ص) فرمود: «زبان ما عربی است!» پس جبرئیل در جواب گفت: «او را حسن نام بگذار» و پیامبر نام حسن را برایش برگزید.

5 . شبیه‌ترین مردم به رسول خدا

از انس بن مالک نقل شده است: «کسی در شباهت به رسول الله مانند حسن بن علی نبود.»

6 .  بخشش در راه خدا

امام مجتبی(علیه السلام) بسیار اهل بخشش بود و در میان مردم به این خصلت معروف بود. در این باره روایات فراوانی آمده است؛ علامه مجلسی صاحب کتاب «بحار الانوار» از «حلیه الاولیاء» نقل می‌کند: « امام حسن(علیه السلام) دو بار تمام زندگی‌اش را در راه خدا بین مستمندان تقسیم کرد.»

7 . زهد و عبادت امام حسن

امام حسن مجتبی(علیه السلام)؛ زاهدترین، عابدترین، و با فضیلت‌ترین مردم زمان خود بود و زمانی که عازم حج می‌شد، با پای پیاده و گاهی حتی با پای برهنه می‌رفت. امام حسن(ع) زمانی که به یاد مرگ و قبر و قیامت می‌افتاد، اشک از چشمانش سرازیر می‌شد و می‌گریست.

8. شدیدترین ابراز محبت‌های رسول خدا نسبت به امام مجتبی

در این باره اسامه بن زید گوید: شبى از شب‌ها به خاطر حاجتى، در خانه رسول خدا(ص) را کوبیدم، آن‌حضرت از خانه بیرون آمد، نیازم را گفتم و پیامبر حاجتم را برآورده ساخت؛ در آن حال حضرتش را دیدم چیزى بر خود پیچیده بود که نام آن‌را نمی‌دانستم! گفتم: یا رسول الله! این لباس چه نام دارد؟ رسول خدا(ص) لباس خود را باز کرد، دیدم حسن و حسین را در بغل داشت، سپس فرمود: «این دو فرزند، فرزند من و فرزند دخترم می‌باشند! خدایا! من آنها را دوست دارم، و تو دوست بدار هرکسی که آنها را دوست داشته باشد»

همچنین در روایتی دیگر از بَراء بن عازب آمده است؛ من دیدم که حسن بر دوش رسول الله بود، در حالی که می‌فرمود: «خدایا! من او (حسن) را دوست می‌دارم، تو نیز او را دوست بدار.

همسران و فرزندان امام حسن مجتبی(ع)

آنچه تاریخ ‌هاى صحیح نگاشته اند همسران امام (ع) عبارتند از:

دختر سهیل بن عمر و جعده، دختر اشعث بن قیس،ام الحق (دختر طلحه بن عبیداللّه)، حفصه (دختر عبدالرحمن بن ابى بکر)، هند .

فرزندان آن حضرت از دختر و پسر ۱۵ نفر بوده اند که نام آنها عبارتند از : فاطمه، ام سلمه، رقیه،زید، حسن، عمرو، قاسم، عبداللّه، عبدالرحمن، حسن اثرم، طلحه، ام الحسن، ام الحسین، ام عبداللّه و فاطمه.

که نسل ایشان فقط از دو پسرشان حسن و زید باقى ماند.

شهادت

امام حسن(ع) در تاریخ ۲۸ صفر سال پنجاه هجری به دست همسرش جعده (دختر اشعث کندی) از طریق سم به شهادت رسید. هنگامی که معاویه تصمیم گرفت برای ولایتعهدی پسرش یزید بیعت بگیرد، صد هزار درهم برای جَعده همسر امام حسن(ع) فرستاد تا امام را مسموم کند. روایت است که امام (ع)۴۰ روز پس از مسموم شدن به دیدار حق شتافتند و امام حسین(ع) پس از مراسم غسل و کفن، برادرشان را در کنار مقبره پاک مادر بزرگشان فاطمه بنت اسد در قبرستان بقیع به خاک سپردند.

سخن آخر

در این مقاله سعی داشتیم به قسمت کوچکی از زندگی و فضائل اخلاقی امام حسن مجتبی(ع) از زمان ولادت تا شهادت ایشان بپردازیم.منتظر نظرات شما درباره امام صبر و بردباری هستیم.