ولادت و کودکی رسول اکرم(ص) / زندگینامه حضرت محمد(ص)

به گزارش تلنگر؛ بنا بر نقل مشهور در میان شیعه، و آن چه در زندگینامه حضرت محمد آمده است؛ پیامبر اکرم (ص) در هفدم ربیع‌الاول عام الفیل (سال حملۀ ابرهه به مکه) به‌دنیا آمدند ۱ اما اهل‌سنت ولادت آن حضرت را در دوازدهم ربیع‌الاول می‌دانند. پدر آن پیامبر اکرم اسلام، بنا بر نقلی پیش از ولادت ایشان، اندکی پس از ولادت رسول خدا (ص) از دنیا رفت؛ بنابراین پیامبر اکرم (ص) از ابتدای طفولیت، از نعمت پدر محروم بود.

زندگینامه حضرت محمد(ص)؛ وقایع تولد و پیش از تولد حضرت محمد(ص)

آمنه، مادر بزرگوار او نیز به‌ علت شوک ناشی از درگذشت ناگهانی همسرش، قادر به شیر دادن فرزندش نبود؛ آمنه از همان روزهای نخست تولد محمد(ص) دریافت که شیر کافی برای ریختن در کام نوازدش ندارد.به همین سبب آن حضرت را به دایه‌ای، را به زنی به نام ثویبه سپردند،او هم شیر کافی نداشت و سپس حلیمه از تیره؛ بدویان سعدیه،عهده دار شیردهی به محمد(ص) شد.

حلیمه،طفل را در آغوش گرفت و روانه‌؛ بادیه شد. رسم مردم مکه چنین بود که نوزادان را به دایگان میسپردند تا آنان از شر هوای بد و وباخیز مکه،در امان بمانند و از هوای پاک و مناسب صحرا بهره‌مند شوند و توان مقابله با مشکلات و نا ملایمات زندگی را به دست آورند. علاوه بر آن فصاحت زبان آنان در میان اهل بادیه تقویت شود. همچنین زندگی در صحرا و بادیه به دلیل دور بودن آدمی از اشغالات زندگی شهری،زمینه و فرصت اندیشه در اسرار طبیعت را فراهم میآورد و موجب بروز ذوق و قریحهای پاک در آدمی می‌شود.

زندگینامه حضرت محمد(ص) در بادیه متفاوت گزارش شده است. برخی منابع،دو سال و برخی دیگر چهار سال را ذکر میکنند. صاحب طبقات مینویسد چون رسول(ص) به چهار سالگی رسید،هر روز صبح همراه برادر و خواهر شیری خود،چهار پایان را به نزدیک قبیله برای چرا میبرد. گذران دوران کودکی در فضای باز و صحرایی، بی گمان فضای بازی، تفریح، جست و خیز و تخلیه انرژی و رشد جسمی و روحی را برای کودکان محیا بود.

پیامبر(ص) نیز که پسر بچه چالاکی بود و پس از گذراندن چند سال از کودکی در صحرا، از این امر مستثنی نبوده است. به ‌ویژه که محمد(ص) در دوران طفولیت، برادر و خواهر شیری هم داشته و بطور طبیعی با آنان بازی میکرده و گوسفندان را به چرا میبرده است. با این حال در منابع سیره و حدیث از بازیهای پیامبر(ص) با دیگر کودکان اخبار و روآیات زیادی نقل نشده است.

در زندگینامه حضرت محمد(ص) آمده از دوران کودکی در بادیه به شعبانی میپرداخت و بعداً نیز پس از انتقال به خانه ابوطالب و با توجه به فقر و تنگدستی او و سنت جوامع قدیم که کودکان را از همان آغاز سن رشد به کار و یاری بر معیشت خانه وا میداشتند؛ابتدا وظیفه; شبانی خویشاوندان را عهدهدار گردید و سپس به شعبانی گله‌های مردم مکه پرداخت. در این دوران از زندگینامه حضرت محمد حلم و شفقت را نیک آموخت و خود را برای تحمل سختی‌های اینده رسالت آماده کرد و امکان یافت تا هم از فرهنگ بت پرستی و سنت‌های اجتماعی دور باشد و هم فرصت اندیشه در عظمت هستی و شگفتی‌های خلقت را پیدا کند.

کودکی پیامبر (ص)

حضرت محمد (ص) تا پنج سالگی در بادیه بود و فقط گاه‌گاهی حلیمه آن حضرت را نزد مادر می‌آورد و دوباره بازمی‌گرداند. پس از گذشت پنج سال، حلیمه رسول خدا (ص) را به مکه بازگرداند و به مادر تحویل داد، اما آن حضرت تنها یک سال در کنار مادر بود؛ زیرا ایشان شش‌ساله بود که مادرش وفات کرد.

خویشان مادری پیامبر (ص) از تیرۀ بنی عبد نجار و قبیله خزرج بودند که در مدینه زندگی می‌کردند. در سفری که آمنه برای دیدار خویشان خود به یثرب می‌رفت پیامبر (ص) را هم با خود برد. این سفر برای رسول خدا (ص) بسیار جالب بود و در آنجا شنا آموخت. . در گزارشی می خوانیم که محمد(ص)چون شش ساله شد،آمنه او را نزد دایی های آن حضرت(ص) که در محله; بنی عدی بن نجار شهر یثرب (مدینهالنبی) بودند،برد تا با ایشان دیدار کند.

رسول خدا(ص) برخی از خاطرات این سفر را درحافظه داشت و چون پس از هجرت،به محله; بنی عدی بن نجار رفت،آن جا را شناخت و فرمود:من با انیسه دخترکی از انصار در اینجا بازی میکردم و همراه پسر بچههای داییهایم،پرندگانی را که اینجا مینشستند،میپراندیم و چون به خانهای نگاه کرد،فرمود:مادرم مرا در این خانه منزل داد و در استخر آب چاه بنی عدی بن نجار،شنا کردن را بخوبی آموختم. همچنین در جایی دیگر،رسول خدا(ص) فرمود:من با بچههای قریش برای نوعی بازی،از این طرف و آن طرف، سنگ تهیه می‌کردیم.

در زندگینامه حضرت محمد(ص) آمده است که در مسیر برگشت از مدینه، آمنه در بین راه به بیماری سختی دچار شده و در منزل‌گاه ابواء از دنیا رفت. ام ایمن، خدمتکار آمنه، حضرت محمد(ص) را به مکه بازگرداند.

پیامبر گرامی اسلام (ص) تا هشت‌سالگی تحت سرپرستی جدش عبدالمطلب (ع) قرار داشت. عبدالمطلب در هنگام رحلت، ایشان را به ابوطالب (ع) سپرد؛ زیرا وی تنها عموی تنی پیامبر (ص) بود و شخصیتی نزدیک به عبدالمطلب داشت. آن حضرت تا بیست‌ و پنج سالگی در خانۀ عموی بزرگوارش بود و در این سن با خدیجۀ کبری (س) ازدواج کرد.

مهم‌ترین وقایع دوران کودکی پیامبر تا پیش از بعثت

از این مقطع تاریخی،‌ چند واقعۀ مهم در زندگانی پیامبر اسلام (ص) نقل شده است:

آثار رسالت در دوران کودکی پیامبر

یکی از وقایع زندگینامه حضرت محمد  در دوران کودکی پیامبر سفر به شام است. ایشان در دوازده ‌سالگی با عموی خود به شام رفت و در این سفر بود که بحیرای راهب آن حضرت را دید. بحیرا آثار رسالت را در پیامبر اسلام (ص) مشاهده کرد و بنا بر نقلی به ابوطالب گفت: او را از همین جا به مکه بازگردان چراکه یهودیان در شام به او آسیب خواهند رساند. من بر جان او واهمه دارم.

زندگینامه حضرت محمد، دوران جوانی

بنابر زندگینامه حضرت محمد(ص) حضور ایشان در بادیه و پرداختن به شعبانی از کودکی تا سالهای بعد،تأثیرات مثبتی بر شخصیت رسول خدا(ص) داشت و او را برای دوران بزرگسالی و وظیفه سنگین رسالت آماده کرد. از وقایع مهم پیش از ازدواج پیامبر (ص)، شرکت در پیمانی به نام «حلف الفضول» است که در آن جمعی از مکیان تعهد کردند «از هر مظلومی حمایت کنند و حق او را بستانند»؛ پیمانی که پیامبر (ص) بعدها نیز آن را می‌ستود و می‌فرمود اگر بار دیگر او را به چنان پیمانی باز خوانند، به آن می‌پیوندد.