شرایط اجرای حکم جلب
حکم جلب در حقیقت به حکمی گفته می شود که می توان با آن در کوتاه ترین زمان یک نفر که به جرمی متهم است را دستگیر کرد. برای صدور این حکم به اجازه بازپرس نیاز است و نکات مختلفی نیز وجود دارد که باید در رابطه با این حکم بدانید. بنابراین در ادامه همراه ما باشید.
حکم جلب دستوری است که از جانب قاضی صادر می شود؛ دلایل صدور این حکم، می تواند وجود اتهامات یا شکایات علیه اشخاص باشد. در قانون کشور ما، مواد و تبصره هایی که مستقیما به مفهوم «حکم جلب» بپردازد وجود ندارد؛ اما تعریف عامیانه ای که توسط سازمان های حقوقی فرانسه ارائه شده بدین شرح است:
هدایت فوری (سریع ترین زمان ممکن) متهم به محضر دادگاه، به دستور بازپرس.
در طی مقاله ی «شرایط اجرای حکم جلب» به مراحل، شرایط، نکات و… مربوط به حکم جلب، تحت نظر بهترین وکیل کیفری قم، به صورت مختصر و مفید پرداخته شده است.
حکم چیست؟
پیش از پرداختن به چیستی و چگونگی نوع حکم (جلب)، باید ابتدا با مفهوم حکم آشنا شد؛ ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی حین قیاس مفهوم قرار و حکم، این دو مفهوم را تعریف می کند:
» اگر رای دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزئی یا کلی باشد، حکم و در غیر این صورت قرار نامیده می‌شود«.
بر اساس این ماده، ابتدا دادگاه درباره ماهیت و شدت دعوا تصمیم می گیرد و سپس رای نهایی را صادر می کند؛ اگر رای دادگاه به صورت کلی یا جزئی باعث قطع دعوا شود، به آن عنوان حکم داده می شود و در غیر این صورت قرار است.
بنابراین دو فاکتور اصلی برای حکم شناختن رای دادگاه وجود دارد:
-
تشخیص و تصمیم دادگاه نسبت به ماهیت و ماجرای دعوا
-
تشخیص و تصمیم دادگاه نسبت به صدور رای قاطع جزئی یا کلی بر اساس ماهیت آن
ویژگی حکم
-
حکم از جانب دادگاه و با ارائه دادخواست صادر می شود؛ در مقابل قرار به دادخواست نیازی ندارد و ممکن است از جانب مدیر دفتر نیز باشد.
-
حکم به صورت طبیعی ویژگی تجدید نظر را دارد، مگر در شرایط خاصی که قانون تجدید نظر را منع کرده باشد؛ قرار این ویژگی را ندارد مگر اینکه در شرایط خاص اجازه آن صادر شود.
-
حکم می تواند غیابی نیز باشد ولی مفهوم قرار غیابی در قانون تعریف نشده است.
حکم جلب چیست؟
تا این بخش از مقاله ی «شرایط اجرای حکم جلب» به طور کلی به چیستی و قوانین مربوط به حکم پرداخته شد؛ در ادامه مقاله به نوعی از آن با عنوان جلب پرداخته می شود.
معنای کلمه جلب در فرهنگ لغت احضاریه، توقیف و بردن است، اما همانطور که پیش تر اشاره شد، مفهوم جلب از سوی سازمان های حقوقی کشور تعریف مستندی ندارد. کشور فرانسه، هدایت متهم به مراجع قانونی(دادگاه) توسط مامورین رسمی قانون را مفهوم حکم جلب دانسته است و این حکم توسط بازپرس صادر می شود. از آنجایی که این تعریف با قانون کشور مغایرتی ندارد، معتبر است.
شرایط اجرای حکم جلب
برای اینکه حکم جلب توسط بازپرس صادر شود دو شرایط کلی وجود دارد که به صورت مختصر، تحت نظر بهترین وکیل قم به رشته تحریر در آمده است:
-
در صورتی که مجرم از اجرا شدن حکم مجازاتش سرباز بزند، برای اجبار وی به دریافت مجازات باید حکم جلب وی توسط بازپرس صادر شود.
-
در صورت ثبت شکایت، حکم جلب فردی که شکایت نامه علیه او ثبت شده، توسط مراجع قانونی صادر می شود تا تحقیقات لازم برای دادرسی به پرونده انجام شود.
لازم به ذکر است که در این نوع حکم جلب، فرد متهم شناخته نشده است، بلکه فقط اتهام به او توجه دارد.
نحوه اجرای حکم جلب
مراحل و نحوه اجرای حکم جلب بر اساس قانون دادرسی آیین مدنی، به ترتیب موارد زیر می باشد:
صدور حکم: پس از اثبات دلایل کافی برای صدور حکم توسط مراجع قانونی، این حکم به تشخیص بازپرس صادر می شود.
برگه ابلاغیه: پس از دستور بازپرس، برگه ای با عنوان ابلاغیه تنظیم و ثبت شده و به مامور رسمی قانون برای اجرای حکم داده می شود.
دعوت به همکاری: مامور رسمی قانون با ارائه برگه ابلاغیه (معمولا درب منزل)، بدون اعمال زور دعوت به همکاری برای پیشروی هرچه سریعتر پرونده می کند.
-
اگر متهم دعوت به همکاری مامور قانون را نپذیرد، مامور می تواند از اعمال زور و کمک سایر ماموران رسمی کمک بگیرد.
-
جلب متهمان پرونده های قضایی ای که ماهیت جرم آن ها سنگین شناخته شده (مانند قتل، کلاهبرداری های بزرگ و…)، معمولا با اعمال زور همراه می باشد.
-
درصورتی که حین اجرای حکم ثابت شود که متهم در مکان حضور فیزیکی ندارد، این موضوع به مراجع قانونی ابلاغ شده و پیگرد قانونی برای جستن متهم آغاز می شود.
تحویل به مرجع قانونی: متهم با هر روشی که دستگیر شده باشد، برای اعمال مراحل قانونی نزد بازپرس برده می شود.
نحوه رسیدگی به حکم جلب
حکم جلب توسط ماموران رسمی قانون و اصولا در روشنایی روز اجرا می شود و برای اجرا این حکم در شب نیاز به صدور اجازه دادگاه است. متهم در همان روز برای اعمال بازجویی ها و مراحل قانونی نزد بازپرس پرونده برده می شود؛ همچنین در صورت عدم حضور بازپرس، رسیدگی به پرونده توسط قاضی کشیک انجام خواهد شد.
انواع حکم جلب
حکم جلب در دو نوع عادی و سیار صادر می شود:
حکم جلب عادی
اگر تنها یک مرکز پیگیری حکم جلب مسئول اجرا شناخته شود، یعنی تنها یک مرکز مشخص اجازه رسمی پیگیری اجرای حکم را داشته باشد، با عنوان حکم جلب عادی شناخته می شود. این نوع حکم جلب معمولا برای متهمانی که نشانی منزل آن ها مشخص است بکار می رود.
حکم جلب سیار
این نوع حکم جلب، در تقابل با نوع عادی است؛ بدان معنا که به دلیل مشخص نبود نشانی منزل متهم، تمام مراجع و مراکز قانونی برای پیگیری حکم جلب، اجازه رسمی دارند.
کلام آخر
براساس تعاریف موجود، حکم جلب به معنای دستگیری و هدایت فوری متهم یا کسی که فقط اتهام به او توجه دارد و هنوز متهم شناخته نشده، توسط مامورین رسمی قانون به مراجع قانونی می باشد؛ این حکم توسط بازپرس صادر می شود. در صورتی که مجرم از اجرای مجازاتش سرباز زند و در مراجع قانونی حضور نیابد، حکم جلب آن برای اعمال اجباری مجازاتش صادر می شود یا در بعضی شرایط از فرد شکایت شده و برای دادرسی به پرونده و صحت اتهام وارده به او حکم جلبش صادر و به مراجع قضایی منتقل می شود.
این حکم توسط بازپرس صادر و در اکثر موارد در روشنایی روز اجرا شده و دادرسی به آن در همان روز شروع می شود؛ رسیدگی به مراحل پرونده برعهده بازپرس و در صورت غیاب وی برعهده قاضی کشیک است. مامورین رسمی همراه با برگه ابلاغیه اقدام به دستگیری متهم (معمولا درب منزل) می کند؛ در صورت عدم همکاری متهم، اعمال زور نیز مجاز است و در آخر متهم برای دادرسی به پرونده نزد بازپرس یا قاضی کشیک برده می شود.
منبع: مستر وکیل
