15 تا از خواص میوه آناناس برای بدن

به گزارش تلنگر؛ بوته آناناس در نواحی گرمسیری، بومی آمریکای جنوبی است. خواص میوه آناناس بسیار زیاد است، این ریشه از جنوب برزیل و پاراگوئه آمده است. میوه های خاردار و مطبوع آن در کوبا، پورتوریکو و هاوایی از نظر محصول آناناس در رتبه اول قرار داد. آب و میوه‎ آن را کنسرو می کنند. همچنین در جزایر فیلیپین از برگ های خاردار آن رشته هایی به دست می آید که با آن پارچه می بافند.

این گیاه پس از اینکه کشف شد، به سرعت در کشورهای گوناگون پخش شد و طرفدار پیدا کرد و اکنون در نواحی مختلف دنیا از جمله استرالیا یافت می شود. این گیاه، تنها گیاه تغذیه ای رایج در خانواده بروملیاسه است و کشت تجاری آن در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری انجام می شود. یک سوم تولید جهانی این گیاه در هاوایی صورت می گیرد.

خواص میوه آناناس برای بدن

نتایج پژوهشی در فصلنامه یافته های زیست شناسی نشان داد که عصاره الکلی میوه آناناس دارای خاصیت ضدمیکروبی است و اثر بازدارندگی بر قارچ کاندیدا آلبیکانس دارد. طبق نظر محققان، یکی از دلایل خواص ضدقارچی آناناس، وجود آنزیم کیتیناز A در میوه و آنزیم کیتیناز B و کیتیناز C در برگ و ساقه است.

خواص میوه آناناس می تواند همانند داروهای ضدقارچی سنتتیک به طور موثری در مهار رشد کاندادا آلبیکانس عمل کند. توانایی بروملین در مقابله با برخی پاتوژن های روده و همسویی با آنتی بیوتیک ها، این ماده را برای بهبود عفونت بسیار مفید کرده است. شواهدin vitro  (درون-شیشه ای) هم نشان می دهند که بروملین فعالیت ضدمیکروبی در برابر انگل گوارشی تریکوریس موریس دارد.

در سال۲۰۰۱ پژوهشی برای بررسی اثر بروملین بر قارچ کاندیدا آلبیکنس انجام و نتایج آن در ژورنال Eur J Med REs چاپ شد. هدف این مطالعه، آزمون اثر عوامل تعدیل کننده سیستم ایمنی، مثل بروملین و تریپسین (B/T)، در داوطلبان سالم و بیماران دچار اختلال «آگاماگلوبولینمی وابسته به کروموزوم x» (XLA) و «نقص ایمنی متغیر شایع» (CVID) بود. بر اساس مشاهدات، فاگوسیت های بیماران مبتلا بهXLA نسبت به افراد سالم، فاگوسیتوز خیلی سریع نشان دادند.

پس از انکوباسیون با بروملین و تریپسین، سرعت فاگوسیتوز تقریبا دوبرابر شد و کشته شدن قارچ، ۲۷ درصد سرعت یافت. انکوباسیون فاگوسیت های افراد شاهد سالم با B/T، فاگوسیتوز و تولید گونه های فعال اکسیژن را سرعت بخشید. آزمایشات بیشتر نشان دادند که بروملین ترکیب اصلی فعال در این پروسه بود.

خواص میوه آناناس برای بهبود سرفه و سرماخوردگی

اکثر مردم برای بهبود سرماخوردگی، مقدار زیادی ویتامین C یا آب پرتقال می خورند و تعداد کمی به اثر مفید آناناس در بهبود سرماخوردگی توجه دارند. آناناس علاوه بر تامین ویتامین C، فواید دیگری هم دارد. بروملین موجود در آناناس برای توقف سرفه مفید است و مخاط را نرم می کند.

خواص میوه آناناس بر سلامت لثه

از آنجایی که آناناس سرشار از ویتامین C است، برای سلامت دهان مفید است. این ویتامین می تواند احتمال بروز التهاب لثه را کاهش دهد. ویتامین C  علاوه بر افزایش توانایی بافت همبند در ترمیم خودش، توانایی بدن برای مبارزه با باکتری های مهاجم و سموم دیگر دخیل در بیماری های لثه را هم کاهش می دهد.

خواص میوه آناناس برای بهبود عملکرد جنسی

آب آناناس حاوی مقدار زیادی منگنز است که سبب می شود این خوراکی، اثر مثبتی بر افزایش باروری از طریق بهبود کیفیت اسپرم داشته باشد. بدین منظور، مقدار توصیه شده برای مردان مصرف ۲ و ۳ دهم میلی گرم در روز است. ارتباط مثبت مصرف منگنز در آب آناناس و خوراکی های دیگر را با افزایش تحرک اسپرم نشان می دهد.

تقویت استخوان ها و مفاصل

یکی از فواید آناناس، اثر آن بر سلامت استخوان است. این میوه غنی از منگنز، است که برای ساخته شدن استخوان و بافت های همبند لازم است. در آزمایشی، اثر ترکیب بروملین، تریپسین و روتین، با دیکلوفناک در ۱۰۳ بیمار مبتلا به آرتروز زانو مقایسه و مشاهده شد که پس از شش هفته، هردو سبب کاهش چشمگیری در میزان درد و التهاب شدند.

بروملین، یک مکمل غذایی است که می تواند جایگزینی برای داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) باشد و نقش مهمی در بیماری شناسی آرتریت دارد. این ترکیب، دارای ویژگی های ضددرد است و گفته می شود اثر مستقیم بر تعدیل کننده های درد از جمله «برادی کینین» دارد.

یک مطالعه انسانی کنترل نشده دردهه ۱۹۶۰ نشان داد که بروملین می تواند در بهبود روماتیسم مفصلی مفید باشد. بروملین به مدت ۳-۱۳ ماه به ۲۹ فرد مبتلا به ورم مفاصل داده شد. این افراد علی رغم درمان طولانی مدت با کورتیکواستروئید، همچنان مبتلا به ورم مفاصل بودند. ولی مصرف بروملین سبب کاهش تورم نسج نرم در ۲۱  نفر از این افراد شد.

در مطالعاتی که روی اثر ضدالتهابی بروملین در روماتوئید آرتریت انجام شده است گزارش شد که سودمندی بروملین به اندازه سودمندی ناپروکسن، پیروکسیکام، ایندومتاسین و دیکلوفناک یا بیشتر از آنها بوده است.

از سوی دیگر، در پژوهش دیگری که در سال ۲۰۰۶ انجام و  نتایج آن در ژورنال QJM منشر شد، ۴۷ بیمار با تشخیص آرتروز متوسط تا شدید زانو، به مدت ۱۲ هفته دارونما یا ۸۰۰ میلی گرم در روز بروملین دریافت کردند و به مدت چهار هفته، درد، سفتی و عملکرد زانو در آنها بررسی شد. همچنین فاکتورهای کیفیت زندگی به ترتیب در پرسشنامه های  WOMAC(پرشسنامه ای برای ارزیابی وضعیت بیماران مبتلا به آرتروز) و SF36 (پرسشنامه ای برای ارزیابی وضعیت سلامتی بیمار) گزارش می شد.

۳۱ بیمار آزمایش را کامل کردند (۱۴ بروملین و ۱۷ پلاسبو) و هیچ تفاوت آماری معنی داری بین این دو گروه دیده نشد. این پژوهش نشان می دهد که بروملین نمی تواند به عنوان درمان کمکی برای آرتروز متوسط تا شدید به کار رود، ولی در این زمینه، به مطالعات بیشتری نیاز است.

خواص میوه آناناس برای بهبود عملکرد قلب و عروق

بروملین از شدت آنژین قلبی و حمله ایسکمیک گذرا (TIA) می کاهد و برای پیشگیری و درمان ترومبوفلبیت (التهاب و وجود لخته خون در سیاهرگ) مفید است. همچنین می تواند پلاک های کلسترول را بشکند و فعالیت فیبرینولیتیک (حل شدن لخته خون) قوی داشته باشد. ترکیبی از بروملین و مواد غذایی دیگر، از بدن در برابر آسیب ایسکمی- ریپرفیوژن در عروق خونی و قلب، بیماری عروق کرونر، سکته، افزایش فشار خون، بیماری سرخرگ های محیطی، روماتیسم قلبی، نارسانی قلبی و بیماری های قلبی مادرزادی محافظت می کند. بروملین در درمان بیماری های قلب و عروق (CVDs) موثر بوده است.

این ترکیب، از تجمع پلاکت های خونی جلوگیری می کند و ریسک ترومبوز (ایجاد لخته) و آمبولی (حرکت ماده ای در خون) را کاهش می دهد. در نتایج تحقیقات اینطور ذکر شده است که بروملین بر تجمع پلاکتی و ایسکمی- ریپرفیوژن (ایسکمی، کاهش خون رسانی به قلب و  ریپرفیوژن به معنای خون رسانی مجدد است) تاثیر دارد.

در آزمایشات ایسکمی- ریپرفیوژن، بروملین سبب کاهش آسیب عضله قلب و کمک به ترمیم آن شد. این ماده، به جریان آئورتیک افزود و در ضمن، هم اندازۀ بافت خونمرده و هم میزان آپوپتوز را در مقایسه با حیوانات کنترل، کاهش داد. این نتایج برای اولین بار نشان دادند که بروملین، مکانیسم جدیدی برای محافظت از قلب دارد و روش درمانی بالقوه ای را در برابر آسیب I/R نشان می دهد.

در سال ۲۰۰۶، پژوهشی به منظور بررسی اثر بروملین بر تجمع پلاکتی، نمونه خون از ده مرد سالم و غیرسیگاری گرفته شد. نتایج که در ژورنال platelets منتشر شد نشان دادند تجمع پلاکت ها پس از انکوباسیون با ۲ و نیم و ۵ میلی گرم بروملین در میلی لیتر،کاهش یافت.

خواص میوه آناناس بر کلیه

سال ۲۰۱۷ آزمایشی روی اثر آنتی اکسیدان خواص میوه آناناس و عصاره آن بر آسیب اکسیداتیو ناشی از سدیم اگزالات در رت ها صورت گرفت. نتایج این تحقیق که در ژورنال Journal of Complementary Medicine منتشر شد، نشان داد که این عصاره، میزان اوره، اسید اوریک و کراتینین سرم و ادرار را بهبود بخشید.

طبق نظر محققان، این اثر عصاره می تواند به دلیل وجود ترکیباتی مانند فنل ها، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها، ساپونین ها، گلیکوزیدها، تری ترپن ها و تانن ها باشد. البته به منظور استفاده از این عصاره در درمان بیماری های کلیوی، اثر آنتی اکسیدانی آن باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرند.

تحقیقات نشان داده اند که پراکسیداسیون لیپیدی ناشی از گونه های فعال اکسیژن، نشانگر خوبی برای آسیب اکسیداتیو سلولی است و یک عامل پاتوژنیک در آسیب کلیوی محسوب می شود. عصاره آناناس، غنی از فلاونوئیدها است که توانایی گرفتن و از بین بردن عوامل اکسیداتیو را دارند و بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان مانند SOD و CAT می افزایند. تانن های موجود در عصاره آناناس، توانایی کلاته کردن یون های فلزی و تاخیر در اکسیداسیون را دارند.

خواص میوه آناناس بهبود عملکرد دستگاه گوارش

در یک مطالعه مقدماتی که در سال ۲۰۰۹ انجام شد، بروملین در ترکیب با سدیم آلژینات، سدیم بی کربنات و روغن های ضروری،  به طور چشمگیری علائم  سوء هاضمه را ارتقا دهد. مصرف بروملین در رت ها، سبب رفع شدن کاهش حرکات روده ناشی از جراحی و همچنین افزایش دفع شد. نتایج این پژوهش در ژورنال Minerva Gastroenterol Dietol.  منتشر شد.

اختلال در تحرک روده از عواقب معمول جراحی شکمی است که ناراحتی زیادی (تهوع، استفراغ و ناتوایی در غذا خوردن یا دفع) برای بیمار تولید می کند و گاهی سبب مشکلات جدی تری (انبساط حاد معده، تنفس، آریتمی قلبی) می شود. گزارش شده است که تخلیه مدفوع در برخی بیماران ژاپنی که از هموروئید و یبوست رنج می بردند، پس از مصرف بروملین بهبود یافت. این امر نشان می دهد که بروملین می تواند سبب بهبود حرکات روده شود.

به دنبال آن نتایجی در دست است که نشان می‌دهد بروملین بر برخی از پاتوژن های روده مثل ویبریو کلرا و اشریشیا کلی (که سموم آنها سبب اسهال می شود) اثر می گذارد. به نظر می آید بروملین، این اثر را با تداخل در مسیرهای سیگنالینگ ترشحی در روده انجام می دهد. پژوهشگران، مکانیسم عمل دیگری را پیشنهاد کرده اند و بیان می کنند در شرایط عفونت با اشریشیا کلی، بروملین با اثر ضدچسبندگی، مانع از پیوستن باکتری به گیرنده‌های گلیکوپروتئین خاصی می شود که روی مخاط روده قرار دارند.

خواص میوه آناناس در بهبود تنفس

تحقیقات بسیاری نشان دهنده تاثیرات مثبت بروملین در روند درمانی بیماران تنفسی ثبت شده است. به عنوان مثال، در پژوهشی که در سال ۱۹۶۷ در ژورنال Headache چاپ شد، وضعیت بیماران مبتلا به سینوزیت که آنتی بیوتیک نمی‌خوردند، مورد مطالعه قرار گرفت. در ۸۵ درصد از آنها که بروملین دریافت می کردند، التهاب مخاط بینی و مشکلات تنفسی کاملا برطرف شد، در حالی که رفع کامل التهاب در ۴۰ درصد از افراد گروه دارونما، دیده شد و فقط ۵۳ درصد آنها رفع کامل مشکل تنفسی را گزارش کردند.

در مطالعه دیگری که در سال ۲۰۰۵ انجام شد، درمان کودکان مبتلا به سینوزیت حاد با بروملین، از طول دوره ی بروز علائم کاست و مدت زمان ترمیم و بهبودی را در مقایسه با روش درمانی معمول، سرعت بخشید. نتایج این پژوهش در ژورنال In vivo منتشر شد. همچنین، برای بررسی اثر مصرف خوراکی بروملین در بیماری مجاری هوایی آلرژی حاد (AAD)، تحقیقی در سال ۲۰۰۸ انجام شد.

خواص میوه آناناس برای تقویت سیستم ایمنی

مصرف بروملین به عنوان روش درمانی کمکی برای درمان التهاب مزمن و بیماری های خودایمنی پیشنهاد شده است. آزمایش ها نشان داده اند که بروملین توانایی چسبندگی سطحی مولکول ها به سلول های T و ماکروفاژها را دارد و سبب ترشح فاکتور نکروز تومور آلفا (TNFα) توسط سلول های تک هسته ای خون محیطی (PBMCs) می شود. همچنین مشاهده شده است که درمان خوراکی با بروملین، اثرات ضد درد و ضد التهابی در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی (که یکی از معمول ترین بیماری های خودایمنی است) ایجاد می کند.

خواص میوه آناناس برای انعقاد خون

بروملین با افزایش دادن توانایی فیبرینولیتیک سرم خون (حل شدن لخته خون) و با بازدارندگی از سنتز فیبرین (پروتئینی دخیل در لخته شدن خون)، روی انعقاد خون اثر می گذارد. مشاهده شده است که در رت ها، بروملین به طور وابسته به دوز، میزان فیبرینوژن سرم را کاهش می دهد. مطالعات نشان داده اند که بروملین یک عامل فیبرینولیتیک است و سبب تحریک تبدیل پلاسمینوژن به پلاسمین می شود. پلاسمین، با کاهش دادن فیبرین، به میزان  فیبرینولیز (حل شدن لخته های فیبرینی) می افزاید.

ضد التهاب بودن خواص میوه آناناس

با اینکه شواهد نشان داده اند خواص میوه آناناس از طریق اثر بر سیستم ایمنی و  فعالیت شبه هورمونی در مسیرهای سیگنالینگ بین سلولی، اثر ضدالتهابی خود را اعمال می کند، دلیل اصلی اثر بروملین بر التهاب، طبیعت پروتئولیتیک آن است که می‌توانند مولکول های پروتئین را بشکنند. همچنین نشان داده شده است که  ماده بروملین به طور واقع گرایانه ای می‌تواند درصد لنفوسیت‌های T CD4 را کم کند که اولین عوامل تاثیرگذار بر التهاب در مدل های جانوری هستند.

نوشیدن آب آناناس می‌تواند برای افرادی که به کولیت مبتلا هستند، مفید باشد. این بیماری با التهاب روده بزرگ پیش می آید و می تواند سبب درد شکمی و نفخ، اسهال و از دست رفتن آب بدن شود. همچنین، تحقیقات دسامبر ۲۰۱۰ در ژورنال Inflammatory Bowel Diseases  در این باره به انتشار رسید، به این موضوع اشاره داشت که مصرف آب آناناس تازه یا منجمد، می تواند به دلیل خاصیت ضدالتهابی بروملین، تورم روده بزرگ کاهش دهد.

مصرف بروملین قبل از جراحی، می تواند مدت زمان لازم برای رفع کامل درد و التهاب پس از جراحی را کم کند. آزمایش ها نشان داده اند که بروملین در کاهش تورم، کبودی و درد پس از زایمان موثر است. امروزه بروملین برای درمان التهاب شدید و آسیب های ورزشی به کار می رود.

خواص میوه آناناس؛ آناناس ضدسرطان

در مطالعه ای که برای بررسی اثر بروملین بر لاین سلولی Kato III کارسینومای معده (سرطان معده) انجام شد، بروملین از میزان رشد سلولی کاست. در مطالعه دیگری نیز، بروملین ظرفیت تهاجمی سلول هایگلیوبلاستوما (تومور مغزی) را کاهش داد. مطالعات جانوری و انسانی گوناگونی نشان داده اند که بروملین می تواند فعالیت ضدسرطانی داشته باشد و احتمالا با اثر بر مسیرهای هموستازی، التهابی و ایمنی و همچنین اثر بر مولکول های دخیل در سیگنالینگ سلولی، با سرطان مبارزه می کند.

در پژوهشی، در یک مدل سرطان پوست در موش، پیش تیمار با بروملین سبب تاخیر در آغاز تشکیل تومور شد و از تعداد و حجم تومورها کاست. همچنین، ترکیب دوز هزار میلی گرم در روز بروملین با داروهای شیمی درمانی مانند فلوروراسیل و وین کریستین، سبب  پسروی تومور شد.

در آزمایشی که نتایج آن در سال ۱۳۹۵ در مجله دانشکده پزشکی اصفهان منتشر شد، اثر سمیت سلولی عصاره آناناس بر رده سلولی سرطان پستان۴T1   بررسی شد. در این آزمایش، این رده سلولی، در زمان های مختلف تحت تاثیر غلظت های گوناگون بروملین قرار گرفت و رشد و تکثیر آنها بررسی شد.

یافته ها نشان دادند که رشد و بقای این سلول ها که زمان طولانی (۲۴ تا ۴۸ ساعت) تحت تاثیر بروملین با غلظت بالا (۶۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر) قرار داشتند، به میزان چشمگیری کاهش یافت، ولی در زمان کوتاه، بروملین رشد و بقای آنها را افزایش داد.

بروملین با اثر مستقیم بر سلول های سرطانی و یا محیط اطراف آنها می تواند بدخیمی را کنترل کند و در ترکیب با دیگر داروهای ضدسرطانی مانع رشد، تکثیر و بقای سلول های سرطانی می شود. عصاره آناناس، اثر ضدسرطانی خود را از طریق افزایش ژن های القاکننده آپوپتوز (p53 و Bax) و کاهش ژن های القا کننده بقای سلول (Akt و Erk) بروز می دهد.

خواص میوه آناناس برای بهبود آسیب بافت

نوشیدن آب آناناس برای بهبود آسیب تاندون ها و رباط ها مفید است. تحقیقات سال ۲۰۱۱ نشان می‌دهد که خواص میوه آناناس به علت وجود بروملین موجود در آب این میوه، مقدار سلول های تاندون را پس از آسیب پاشنه آشیل در رت ها افزایش داد. همچنین از میزان مالون دی آلدهید، ترکیبی که سبب موتاسیون در بافت ها می شود، را کاهش داد.

مواد موثر در خواص میوه آناناس

عصاره خام میوه و ساقه آناناس، بروملین نامیده می شود که ترکیبی از پپتیدازها و آنزیم های گوناگون است. ترکیبات اصلی آناناس عبارتند از فیبر، ویتامین B1 و  B6، سیتریک اسید، آسکوربیک اسید و ترکیبات فنلی. عناصر معدنی اصلی در این میوه عبارتند از مس، پتاسیم، کلسیم و منیزیم. سوکروز، قند اصلی این میوه است.

خواص میوه آناناس در طب سنتی

خواص میوه آناناس از گذشته در میان مردم و پزشکان آشکار بود. همچنین در جوامع گوناگونی به عنوان گیاه دارویی استفاده می‌شد. از این میوه برای رفع سوء هاضمه، التهاب، انگل، عفونت استفاده می شود. آب آناناس به عنوان مدر و برای دفع کرم های روده استفاده می شود. در آفریقا، ریشه خشک و پودر شده برای درمان ادم یا خیز به کار می رفته. آناناس را ضد انگل می دانند و آن را برای بهبود هضم پروتئین، رفع التهاب لوزه، تنظیم قاعدگی، تقویت نیروی جنسی و تقویت استخوان ها مصرف می کنند.

میوه رسیده آناناس حاوی ویتامین‌های A ، C و ویتامین های گروه B است. آناناس همچنین دارای مقدار زیادی کلسیم، فسفر، آهن، اسید سیتریک و اسید مالیک است. علاوه بر این ها خواص میوه آناناس چه خام و رسیده حاوی یک آنزیم پروتئولیتیک بنام بروملین یا بروملائین است که اولین مرتبه درسال ۱۹۸۱ از آن استخراج شده و در در پایین ساقه آن نیز فراوان است.

پایان مطلب/س.آ