روز ملی فناوری هسته ای /انرژی هسته ای، حق مسلم ماست

به گزارش تلنگر؛ در روز ۲۰ فروردین ۱۳۸۵ دانشمندان ایرانی اعلام کردند به فناوری صلح آمیز هسته ای و راه اندازی زنجیره کامل غنی سازی اورانیوم دست پیدا کرده اند. این روز ارزشمند است، زیرا با تکیه بر همت و تلاش دانشمندان ایرانی به دست آمده است و جوانان مهمی در این راه شهید شده اند.

تعریف کلی فناوری هسته ای

قبل از معرفی روز ملی فناوری هسته ای به تعریف کلی آن می پردازیم. فناوری هسته‌ای فناوری است که بر اساس واکنش‌های هسته‌ای به وجود آمده‌است. مبدأ پیدایش این فناوری ایالات متحده آمریکا است؛ این نوع از فناوری گستره بزرگی از حسگر دود تا راکتورهای هسته‌ای، و سلاح هسته‌ای که برخی از کشورها از آن استفاده می‌کنند را در بر می‌گیرد. امروزه در بین کاربردهای فناوری هسته‌ای، انرژی هسته‌ای بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

تاریخچه روز ملی فناوری هسته ای

حدود سه قرن پیش از میلاد مسیح، دموکریت با مطالعه بر اشیای پیرامون، به این نتیجه رسید که اشیا به رغم شکل ظاهری متفاوتی که دارند، از ذرات بسیار ریز و غیرقابل تجزیه‌ای تشکیل شده‌اند. وی اسم این ذرات را اتم نهاد که در زبان یونانی به معنی نشکن است.

دو هزار سال بعد، جان دالتون به این نتیجه رسید که اتم هم قابل تجزیه و شکستن است. این مسئله به صورت نظریه باقی ماند تا در سال ۱۹۲۷ میلادی، آلبرت اینشتین فرمول E=MC۲ را مطرح کرد و اذعان داشت که با شکافته شدن اتم، انرژی عظیمی ایجاد می‌شود.

کاربردهای انرژی هسته ای

انرژی هسته ای، کاربردهای مهم و تاثیر گذاری در سطح جهان دارد، که به معرفی دو دسته اصلی آن می پردازیم:

کاربردهای پزشکی

در حال حاضر، علاوه بر استفاده از روش‌های تصویربرداری، درمان بیماری‌های سرطانی با رادیو داروها و پرتودرمانی نیز انجام می‌شود. به‌طور کلی، در پزشکی هسته‌ای از مواد رادیو ایزوتوپ برای شناسایی و تشخیص و درمان بیماری‌ها در سطح سلولی و مولکولی استفاده می‌شود. موارد زیر برای کابردهای تخصصی در پزشکی است.

• تهیه و تولید کیت‌های رادیو دارویی برای مراکز پزشکی هسته‌ای،
• تهیه و تولید رادیو دارویی به منظور تشخیص بیماری تیروئید و درمان آنها،
• تهیه و تولید کیت‌های هورمونی،
• تشخیص و درمان سرطان پروستات،
• تشخیص سرطان کولون، رودۀ کوچک و برخی سرطان‌های سینه،
• تصویربرداری بیماری‌های قلبی، تشخیص عفونت‌ها و التهاب مفصلی.

کاربردهای صنعتی

توانایی عبور پرتو گاما از سنگ‌ها به ما کمک می‌کند منابعی مانند نفت و گاز را شناسایی کنیم. تکنیک‌های هسته‌ای برای شناسایی حوزه‌های آب زیر زمینی هدایت آب‌های سطحی و زیر زمینی، کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ثبت روز ملی فناوری هسته ای

نخستین ایجاد علاقه برای توسعه فناوری هسته‌ای در کشور به حدود نیم قرن قبل برمی‌گردد. دلیل اصلی این رویکرد در آن زمان بیشتر نتیجه موفقیت‌های اعجاب‌انگیز کشورهای صنعتی در کاربرد موفق این فناوری بوده است.

در آن دوره تسلط بر فناوری هسته‌ای معادل با پیشرفت و صنعتی‌شدن کشورها بود. در اواسط دهه سی خورشیدی اولین سفارش خرید تجهیزات مورد نیاز فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی هسته‌ای از خارج کشور توسط دانشگاه تهران انجام گردید. یک سال بعد مرکز اتمی دانشگاه تهران تأسیس و با احداث و بهره‌برداری از راکتور تحقیقاتی پنج مگاواتی تهران در سال ۱۳۴۶ سنگ‌بنای علوم و فنون هسته‌ای در ایران نهاده شد.

پس از پایان یافتن جنگ تحمیلی، ایران در حال انجام اقدامات مختلفی برای تقویت برنامۀ هسته‌ای خود بود. در زمان دولت هشتم ایران، این دولت حاضر به پذیرش چند توافق‌نامه شد که به تدریج کلیۀ فعالیت‌ها و مطالعات مرتبط با دانش اتمی در ایران را به حالت تعلیق درآورد.

در سال اول فعالیت دولت نهم جمهوری اسلامی ایران، ایران اعلام کرد که تعلیق داوطلبانۀ غنی‌سازی به پایان رسیده ‌است و با فک پلمب، فعالیت‌های UCF اصفهان را تحت نظارت آژانس، ادامه می‌دهد. در تاریخ ۹ فوریۀ سال ۲۰۰۳ میلادی، محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران، خبر از تهیۀ سوخت هسته‌ای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاه‌های هسته‌ای ایران داد.

در ۲۰ فروردین ماه سال ۱۳۸۵ (۹ آوریل۲۰۰۶)، دانشمندان ایرانی موفق به تولید چرخۀ کامل سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی شدند و خبر دست‌یابى ایران به فناورى غنى‌سازى اورانیوم و راه‌اندازى یک زنجیرۀ کامل غنى‌سازى توسط سانتریفیوژهاى ساخت ایران اعلام شد.

در پی موفقیت دانشمندان و متخصصان کشورمان در دست‌یابی به نسل جدیدی از سانتریفیو‌ژها در ایران و اعلام آن به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشورمان در زمرۀ کشورهای صاحب تکنولوژی در غنی‌سازی اورانیوم به شمار آمد و به کشورهای عضو باشگاه اتمی پیوست

شهیدان ارزنده در راه انرژی هسته ای

در این راه خون جوانان زیادی ریخته شده است، که همه آن ها در دسته، نخبگان معروف و ارزشمندی بودند که دیگر مثل آن ها نخواهد آمد. در ادامه به معرفی تعدای از آن ها می پردازیم.

مسعود علی محمدی

وی استاد فیزیک دانشگاه تهران و از دانشجویان نخستین دوره دکترای فیزیک در داخل ایران و نخستین شخص در کشور بود که دکترای خود را در فیزیک دریافت کرد.

وی ده‌ها مقاله در «آی اس آی» (ISI) منتشر کرد و یکی از اولین دانشجویان پسادکترا در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی بود. تخصص اصلی علی محمدی ذرات بنیادی، انرژی‌های بالا و کیهان‌شناسی بود و با پژوهشگاه دانش‌های بنیادی طی سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ همکاری داشت.

مجید شهریاری

وی استاد دانشگاه شهید بهشتی، فیزیک‌دان و دانشمند هسته‌ای بود که از ۸۳ تا زمان شهادت نماینده دانشگاه شهید بهشتی در امور اجرایی همکار سازمان انرژی هسته‌ای بود.

شهریاری عضویت در انجمن هسته‌ای ایران، مدیریت گروه کاربرد پرتوها، عضویت در شورای آزمایشگاه و شورای فناوری دانشگاه، عضویت در کمیته تخصصی فنی و مهندسی هیئت ممیزه، مشاور جمهوری اسلامی ایران در پروژه سزامی و برگزاری چهار کمیته علمی و کارگاه آموزش را هم در کارنامه خود داشت. وی در تاریخ ۸ آذر ۱۳۸۹، در نتیجه چسباندن بمب مغناطیسی توسط راکب ناشناس موتور سیکلت به خودرویش در تهران ترور شد.

مصطفی احمدی روشن

وی معاون بازرگانی سایت هسته‌ای نطنز اصفهان بود که به همراه رضا قشقایی فرد، کارمند سازمان انرژی اتمی، از پایه گذاران سایت هسته‌ای نطنز بود.

احمدی روشن تأثیر بسیار مطلوبی در بخش تأمین کالاها و خرید تجهیزات هسته‌ای در حوزه غنی سازی در زمان تحریم‌ها داشت که در مدت حضورش به عنوان معاون بازرگانی، کالاها به موقع، به تعداد و با کیفیت تأمین می‌شد.

وی پس از خروج از منزل توسط راکب ناشناس موتورسیکلت با چسباندن بمب مغناطیسی به خودرو شخصی‌اش در تاریخ ۲۱ دی ماه ۱۳۹۰ در تهران، روبه‌روی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی ترور شد و همراه با یکی از کارمندان خود با نام رضا قشقایی به شهادت رسیدند.

داریوش رضایی‌نژاد

وی دانشجوی دکترای مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی بود که در تاریخ یکم مرداد ۱۳۹۰ با اصابت ۵ گلوله در مقابل منزلش که یکی از آنها به گردن و دیگری به دست وی اصابت کرد، ترور شد و به شهادت رسید.

حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات وقت ایران در خصوص ترور وی گفته بود که دانشجوی ترور شده در پروژه‌های هسته‌ای فعال نبوده و ربطی به صنعت هسته‌ای کشور ندارد.

مجله اشپیگل به نقل از یک مقام اطلاعاتی اسرائیل ترور رضایی نژاد را اولین اقدام جدی رئیس جدید موساد اعلام کرد.

محسن فخری‌زاده مهابادی

وی رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع بود که صبح روز گذشته در منطقه آبسرد دماوند تهران ترور شد.

فخری زاده از دانشمندان مؤثر و رده بالای حوزه تحقیقات علمی در کشور بوده و تنها دانشمندی بود که نتانیاهو در یک برنامه از وی نام برده بود و رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرده بودند که نقشه ترورش یک بار در سال‌های گذشته شکست خورده بود.

رسانه‌های اسرائیلی ادعا کرده بودند که نام این دانشمند از طریق لیست‌های سازمان ملل به دست موساد رسیده است.

دیمیتری پولیانسکی، معاون نمایندگی روسیه در سازمان ملل متحد گفت ترور (شهید) فخری‌زاده با چراغ‌سبز آمریکا برای ترورهای سیاسی برون مرزی انجام شد.

انتهای مطلب/آ.ع